Renowacja dachu płaskiego 10 kroków naprawy dachu, cz. 1
Renowacja dachu oznacza przywrócenie dachowi jego funkcjonalności. Nie oznacza to od razu konieczności zrywania wszystkich warstw dachu, zwłaszcza bez przeprowadzenia analizy przyczyn uszkodzeń. Niektóre części dachu mogą służyć jako podłoże dla nowych warstw.
Przewidziana do remontu nieszczelna połać dachowa na budynku mieszkalnym. Widoczne jest krzywe posadowienie kominków wentylacyjnych, wpust znajduje się poza odwadnianą płaszczyzną, hydroizolacja z PCV uległa skurczeniu
Remont wymaga przede wszystkim dokładnej analizy sytuacji zastanej.
Nawet całkowite wyburzenie nie zawsze przyniesie oczekiwany efekt, jeśli nie zostanie poprzedzone rozpoznaniem przyczyny awarii dachu. Zwłaszcza że rozbiórka pociąga za sobą znaczne koszty.
Renowacja nie polega na rozebraniu, lecz przywróceniu do stanu funkcjonalnego. Niemal wszystkie warstwy dachu nadają się do naprawy i nie muszą być od razu w całości usuwane – mogą bowiem posłużyć jako podłoże dla nowych warstw.
Projektowanie
Przy remoncie uwzględnić należy przepisy prawne (np. dotyczące oszczędzania energii i ochrony klimatu), wskazówki producentów stosowanych materiałów oraz konieczność zagwarantowania trwałej ochrony również w okresie prac.
Istniejący dach należy dokładnie, krok po kroku skontrolować, ocenić jego stan i podjąć decyzję o remoncie lub rozbiórce.
Krok 1: przygotowanie i rozpoznanie
Pierwszym krokiem skutecznego remontu jest rozpoznanie stanu istniejącego. Przyczyną przecieków ujawniających się w pomieszczeniach pod dachem nie zawsze musi być nieszczelna hydroizolacja. Mogą to być również błędy wynikające ze zjawisk fizyki budowli, błędy popełnione przy budowie elementów przechodzących przez dach czy wręcz nieszczelności wpustów, rur itp. Warto więc sporządzić tzw. check-listę, ujmującą zagadnienia, które należy sprawdzić.
Zestawienie takie powinno ujmować informacje o wcześniejszych awariach, częstotliwości ich wystąpień, skutkach i sposobach usunięcia, a także wiadomości o rodzaju i wymiarach warstw dachu oraz oczywiście o sposobie użytkowania budowli.
Krok 2: rejestracja stanu istniejącego
Krok drugi to wizja lokalna na dachu, podczas której dokumentuje się stan powierzchni hydroizolacji, stan połączeń i zakończeń oraz części przylegających do dachu. Ewentualnym zmianom należy przyjrzeć się dokładniej, uwzględniając następujące punkty:
- fałdy i wybrzuszenia, przesunięcia,
- pęknięcia,
- krzywe posadowienie elementów montowanych na dachu, np. wentylatorów,
- uginanie się dachu pod ciężarem człowieka,
- stojące kałuże i złogi,
- spontanicznie rosnące rośliny,
- luźne ułożenie warstw dachu, szczególnie w obrębie zakończeń i połączeń,
- uszkodzenia mechaniczne,
- inne zjawiska.
Każdy szczegół, każda zmiana na hydroizolacji, jak również widoczne oznaki oddziaływania warunków pogodowych czy wpływu znajdujących się w pobliżu zakładów przemysłowych mogą się okazać istotne dla udanego remontu.
Krok 3: analiza warstw dachu
W tym kroku dokumentuje się i analizuje budowę dachu, wzgl. jego stan. Pobranie próbek (w miarę możliwości z różnych stref dachu, z najwyższego i najniższego punktu) może dać pojęcie o:
- rzeczywistej budowie dachu,
- przyczepności poszczególnych warstw (szczególnie ważne dla oceny zabezpieczenia przed siłami ssącymi wiatru),
- wcześniejsze lub istniejące, silne zawilgocenia,
- stan ewentualnych organicznych wkładek nośnych (czy nie są zbutwiałe, zgniłe) i organicznych materiałów termoizolacyjnych.
Fałdy są często oznaką przesunięć w obrębie warstw dachu. Ukośne fałdy membrany biegną w kierunku środka dachu (zgodnie ze spadkiem) – tam przesunęły się warstwy
Przebarwienia na piankach, wskazujące na wymywanie składników z papy czy utrata lepiszcza w granulacie korkowym także wskazują na wcześniejsze zawilgocenia.
Naciskając na dach ręką lub nogą i obserwując, czy z dachu wypływa woda, można określić stopień zawilgocenia warstw.
W zależności od rodzaju zastosowanego kleju, długotrwałe zawilgocenia mogą doprowadzić do jego zmięknięcia i w konsekwencji do utraty przyczepności.
Należy się dokładnie przyjrzeć rodzajowi i ilości zastosowanego kleju, zbadać jego przyczepność do podłoża i do warstw dachu. W starszych dachach używano najczęściej gorącego lepiku, który przeważnie był albo zbyt zimny, albo zbyt gorący. Oba warianty są złe: za niska temperatura (objawiająca się m.in. błyszczącą powierzchnią) sprawi, że lepik nie sklei materiałów, z kolei temperatura za wysoka może spowodować stopienie się ocieplenia wrażliwego na temperaturę, np. styropianu.
Takie nieprawidłowe wykonawstwo może spowodować przesunięcia się warstw dachu wskutek niewystarczającego zabezpieczenia przed ssaniem wiatru czy wywołać mostki cieplne, połączone z podwyższonym poziomem skroplin i in.
Informacją istotną dla pobierania próbek jest fakt, czy w dachu jest paroizolacja i czy jest ona w stanie nienaruszonym. To ona właśnie ona decyduje zjawiskach fizyczno-budowlanych, zachodzących w dachu.
Krok 4: analiza połączeń i zakończeń
Próbki pobrane np. ze stref połączeń i zakończeń mogą ujawnić istnienie ewentualnych mostków cieplnych. Praktyka pokazuje, że przyczyną mostków są najczęściej przerwy w ociepleniu. Fugi o szerokości 0,5–1 cm wynikają z niedokładnego układania materiałów i można je zwykle zlekceważyć. Szersze fugi, od 5 do 15 cm nie są już skutkiem zwykłej niedokładności, lecz często pojawiają się już po ułożeniu termoizolacji, w konsekwencji niewłaściwego zamocowania (klejenia).
Należy sprawdzić, czy profil krawędziowy jest pewnie i dokładnie połączony z hydroizolacją dachu, wzgl. jest w nią wpuszczony. Na krawędziach dachu często dochodzi do pęknięć w obszarach połączeń materiałów, co jest spowodowane ich różną rozszerzalnością cieplną.
Jeśli wymienia się profil krawędziowy, to sprawdzić należy również znajdujący się pod nim drewniany element. Jego stan i zamocowanie w podłożu nośnym muszą być na tyle dobre, żeby umożliwiały przejęcie i odprowadzenie sił wiatru działających na obrzeżu dachu.
Zaprotokołować należy wysokość istniejących połączeń (obróbek). Specjalną uwagę powinno się poświęcić drzwiom czy progom.
Nierzadko obróbki wykonane jako połączenia ze ścianą są skorodowane i nieszczelne z powodu wchłaniania wilgoci przez tynk.
Sprawdzając połączenia z pionowymi ścianami trzeba się dokładnie przyjrzeć samej obróbce (np. czy wciąż przylega ona do ściany) i szczelności jej górnego zakończenia. Podobnie kontroli wymaga także stan przylegającej części budowli – czy przez rysy nie wnika wilgoć lub czy (co jest częstym przypadkiem) nie wchłaniają jej ceramiczne cegły, z jakich część jest zbudowana.
Dach na budynku przemysłowym. Odpływy są zbyt małe. Jasne, szybko wysychające miejsca to oznaka przerw w ociepleniu. Szew został „prowizorycznie” uszczelniony. Dach wymaga pilnej naprawy! Obecne warstwy zostaną wykorzystane jako podłoże pod nowe
Jeśli pojawią się wątpliwości co do stanu (np. rur odpływowych), należy dalej prowadzić poszukiwania i/lub skontaktować się z rzeczoznawcą. Znam przypadki, gdzie ułożone wewnątrz betonowego stropu ocynkowane rury zostały zniszczone przez zasadowy odczyn betonu.
Podjęcie decyzji o zastosowaniu koniecznych środków naprawczych należy do właściciela budynku – fachowiec powinien jednak poinformować go o wszystkich zauważonych uszkodzeniach.
Krok 5: stan elementów graniczących, przechodzących, wbudowanych
Zawilgocenie komina bez okładziny to również częsta przyczyna szkód. Z zawierających siarkę produktów spalania wytrącają się groźne łatwopalne złogi, zatykające komin.
Przy świetlikach, oknach dachowych itp. otworach należy sprawdzić przede wszystkim ich stan – czy nie są uszkodzone mechanicznie oraz uszczelnienie. Dla celów fizycznych istotne znaczenie ma fakt, czy przeszklenie świetlika jest jedno- czy wielowarstwowe i czy jego podstawa jest ocieplona czy nie.
Instalacje odgromowe są koniecznie, ale bywają niekiedy w opłakanym stanie. Na nie trzeba również zwrócić uwagę.
Wibrujące wentylatory, wyciągi itp. urządzenia mogą powodować odspajanie się lub uszkodzenie nieruchomej części dachu, do której są montowane. Należy to udokumentować, podobnie jak kiepski stan części budowli nie należących do dachu. Jeśli część ta wymaga położenia okładziny, obróbki itp., należy ją ująć w projekcie remontu.
Odkrywka dachu: zamoczone ocieplenie z wełny
Krok 6: ocena zabezpieczeń
Jeśli w strefach zagrożonych upadkiem (w tym również w pobliżu świetlików) nie ma zabezpieczeń antyupadkowych, to ich montaż należy uwzględnić w projekcie renowacji.
Krok 7: dokumentacja konstrukcji dachu
Informacje na temat konstrukcji dachu są ważne pod wieloma względami, m.in. dlatego, że istotnie wpływają na zachowanie się leżących na niej warstw dachu oraz odgrywają dużą rolę przy ocenie fizyczno-budowlanej wszystkich warstw.
Jeśli nie ma danych o podłożu konstrukcyjnym, to pobranie próbek nie powinno ograniczać się tylko do układanych warstw dachu, lecz należy je pobrać również z warstwy nośnej. Jeśli np. wiadomo, że warstwa ta jest wykonana z materiałów wrażliwych na wilgoć, jak płyta wiórowa czy niezabezpieczone metalowe profile, to jej stan należy sprawdzić przynajmniej wzrokowo. Można to zrobić albo od zewnątrz, zdejmując w kilku miejscach warstwy dachu, albo od środka, demontując sufit podwieszany. Zwłaszcza w przypadku konstrukcji z drewna należy dokładnie skontrolować, czy mamy do czynienia z dachem wentylowanym, czy niewentylowanym – ma to znaczenie dla oceny technicznej ocieplenia i fizyki budowli.
Pozostałości zjedzonego przez mrówki (pod pokryciem) ocieplenia z ekstrudowanego styropianu i deski krawędziowej
W przypadku konstrukcji z gazobetonu należy uwzględnić wpływ tego porowatego, ciepłego materiału przy np. obliczaniu grubości termoizolacji oraz przy lokalizowaniu paroizolacji.
Konstrukcja wentylowana
Jeśli mamy do czynienia z konstrukcją wentylowaną, należy przede wszystkim ustalić, czy wloty i wyloty powietrza nie są zablokowane i czy powietrze cyrkuluje w wystarczający sposób. Przed otwarciem dachu należy sprawdzić rzeczy zasadnicze:
- czy wymiary otworów wlotowych i wylotowych są wystarczające,
- czy światło szczeliny wentylacyjnej jest niezablokowane,
- jaka jest długość przestrzeni wentylacyjnej,
- jaka jest różnica wysokości między otworami wlotowymi a wylotowymi,
- czy cyrkulacji powietrza nic nie blokuje,
- i in.
Gdy dach nie odpowiada wymaganiom, należy dokonać dodatkowego otwarcia górnej warstwy konstrukcji nośnej. Sprawdza się wtedy:
- obecność i stan paroizolacji,
- czy prześwity przekrojów wentylacyjnych są prawidłowe,
- wymiary i stan ocieplenia,
- wymiary i stan konstrukcji dachu.
Z punktu widzenie ochrony cieplnej sprawdzenie stanu ocieplenia jest tu zbędne, chyba że odnowiona zostanie znaczna część górnej warstwy nośnej. Wtedy dopiero można odpowiednio dostosować grubość termoizolacji.
Jeśli konstrukcja nośna jest wykonana z drewna, to poza ogólnym jej stanem powinno się też sprawdzić – przynajmniej wizualnie – czy nie jest zaatakowana przez grzyby lub insekty.
W niektórych dachach po otwarciu istniejącej drewnianej łupiny okazywało się, że musi ona zostać usunięta, ponieważ utraciła swą nośność. W innym przypadku strop hali pływalni był tak mocno skorodowany, że najpierw należało ją zamknąć.
Badających dach niejednokrotnie w błąd wprowadza wirujący kurz, jaki pojawia się np. po pobraniu próbki z betonowej konstrukcji. Uważam to za symptom nieświadczący o niczym, poza tym, że w konstrukcji istnieje cyrkulacja powietrza (być może wymuszona właśnie tym dodatkowym otworem). Po jego zamknięciu krążenie powietrza może ponownie ustać.
Brak mocowania liniowego paroizolacji przy ścianie
Nie wolno się sugerować pozornie prawidłowymi otworami wentylacyjnymi. Jak dowodzi praktyka, nierzadko służą one przewietrzaniu tylko ułamka przestrzeni pod dachem. Dalej cyrkulacja może być zablokowana np. przez pociągnięte aż do samego dachu ściany i przestrzeń wentylowana kończy się metr od okapu.
Konstrukcja niewentylowana
Jeśli mamy do czynienia – a tak jest w 90% wypadków – z niewentylowaną konstrukcją dachową, należy przede wszystkim sprawdzić następujące punkty:
- elementy przechodzące przez dach lub z nim graniczące,
- elementy wbudowana w dach itp.
Poza ogólnymi zagadnieniami sprawdza się, czy nie wykazują one zmian, zniekształceń, przesunięć itd. Wynik kontroli może pozwolić wysnuć wnioski co do przyczyn przesunięć poszczególnych warstw dachu, obciążeń wiatrem w strefach wyeksponowanych i/lub zmian w materiałach (np. skurcz warstw funkcjonalnych). Krzywo stojący kominek wentylacyjny czy przekrzywiony i otoczony fałdami hydroizolacji odpływ rzadko są tak montowane i uszczelniane. Fałdy te to oznaki przesunięć w obrębie warstw dachu lub zmarszczenia samej hydroizolacji, w którą elementy te są wmontowane.
Stąd też mogą się brać naprężenia hydroizolacji we wspomnianych obszarach, sfałdowania na połaci lub zagłębienia/wybrzuszenia, często połączone z kałużami lub złogami.
Pretekstem do dokładnej kontroli powinny być też pęknięcia i zmarszczki, przesunięcia przed lub w pobliżu stałych przejść przez dach/elementów jak kominy, świetliki itp.
Jeśli zawilgocenie jest silne, paroizolacja nie funkcjonuje, w dachu są szkodniki, a zakończenie i połączenia są zbyt niskie, jedynym wyjściem jest kompletne usunięcie starych warstw dachu
Przy przemieszczeniach wzdłużnych może chodzić o przesuwanie się ocieplenia obok sztywnego elementu (generalnie w kierunku środka pola), co często powoduje tu pęknięcia. Część termoizolacji przesuwająca się w kierunku elementu nachodzi na niego, natomiast za elementem występuje zjawisko odwrotne, czyli na hydroizolacji tworzą się wybrzuszenia i traci ona swoje napięcie.
Z objawami takimi występują zwłaszcza na połaciach pierwotnie obciążonych ciężkim balastem, który po remoncie nie został ponownie ułożony. Negatywny wpływ braku balastu to skutek tego, że przy projektowaniu dachu ciężka osłona powierzchniowa była przewidziana jako zabezpieczenie i dociążenie hydroizolacji, które po remoncie przestało istnieć.
CDN.
Bibliografia
Dach- und Bauwerksabdichtung in der Praxis, Jürgen Lech – 2. wydanie 10.2008, Expert-Verlag, Renningen
„Den Wellen gewachsen“, Jürgen Lech, DDH, Rudolf Müller Verlagsgesellschaft, Köln, wydanie 23/95
„Schwachpunkte bestimmen die Qualität“, Jürgen Lech, DDH, Rudolf Müller Verlagsgesellschaft, Köln, wydanie 3/95
Jürgen Lech
Certyfikowany rzeczoznawca
Essen/Idstein, Coswig
Niemcy
Zdjęcia: Jürgen Lech
Źródło: Dachy Płaskie, nr 4 (9) 2010
CZYTAJ WIĘCEJ
Naprawa przeciekającego stropu
Przeminęło z deszczem, czyli o błędach i ich naprawie
Naprawa krok po kroku
Systemowe rozwiązania w renowacji dachów płaskich - Tytan Professional i Matizol
Renowacja dachu płaskiego 10 kroków naprawy dachu, cz. 2
Naprawa dachu z zastosowaniem Triflex ProDetail
Naprawa dachu o konstrukcji stalowej za pomocą Triflex ProDetail
Prawidłowa renowacja tarasu
Renowacja dachu Buma Square Business Center płynną hydroizolacją firmy Kemper System
Renowacja dachów płaskich płynnymi tworzywami sztucznymi
Zimowy dach nad głową - renowacja dachu krytego papą bitumiczną
DODAJ KOMENTARZ
Wymagane: Zaloguj się aby dodać komentarz | > Zaloguj się |
ZOBACZ TAKŻE
Membrana dachowa Dachgam - Niezawodny materiał na dachy płaskie
System odwadniania dachów płaskich akasison
Odwodnienia dachów płaskich - najczęściej popełniane błędy
Podciśnieniowy system odwodnień dachów płaskich
Odporność ogniowa warstwowych przekryć dachowych
NAJCZĘŚCIEJ CZYTANE
Odwodnienia zewnętrzne dachów o pokryciu bitumicznym
Odwodnienia dachów płaskich - najczęściej popełniane błędy
Trwały taras
Jak dobrać papę termozgrzewalną?
Bezpieczne odwadnianie awaryjne dachów płaskich przez attykę
Obciążenie śniegiem obiektów budowlanych
Świetliki dachowe z płyt poliwęglanowych
Stropodachy płaskie na blachach fałdowych z pokryciem z tworzyw sztucznych
Zwody instalacji odgromowej na dachach budynków
Odporność ogniowa warstwowych przekryć dachowych
Membrana dachowa Dachgam - Niezawodny materiał na dachy płaskie
Kształtowanie spadków w termoizolacji dachu płaskiego
Membrany hydroizolacyjne z PVC - zasady układania
Płynna folia hydroizolacyjna Enkopur
Sąd pod papą
Zakład papy na dwa razy
Zielona ściana. Nowe rozwiązanie systemowe Optigrun
Tarasy i balkony. Technologia płynnych folii firmy Enke-Werk
Stan przedawaryjny płyty balkonowej i projekt naprawy
Jaka jest wytrzymałość dachu płaskiego i ile ona kosztuje?
Architektura ogrodowa z zielonymi dachami
Łączniki dachowe
Mocowania na dachach płaskich zgodnie z nową normą wiatrową - Wytyczne DAFA
Podciśnieniowy system odwodnień dachów płaskich
Ocieplenie stropodachu bez mostków termicznych
Technologie dachów użytkowych na bazie membran epdm
Bezpieczeństwo pożarowe przekryć dachowych
Innowacyjna powłoka ochronno-dekoracyjna na balkony i tarasy Enketop
Hydroizolacja stropu garażu podziemnego
Wykrywanie nieszczelności dachów płaskich