Strona główna | Technika i technologieEkspertyza stanu technicznego pokrycia papowego oraz opierzeń dachu
Ekspertyza stanu technicznego pokrycia papowego oraz opierzeń dachu
Przedmiotem opracowania jest ekspertyza stanu technicznego pokrycia papowego oraz opierzeń dachu centrum handlowego. Dokonano oględzin dachu pod kątem zgodności z rozwiązaniami zawartymi w dokumentacji technicznej. Oceniono wykonanie opierzeń, kanałów odwadniających, przyklejenia papy na powierzchniach pionowych attyk i połaciach dachu. Wykonano próby jakości złączy papy. Na podstawie analizy instrukcji wykonania pokryć papowych na podłożach geometrycznie zmiennych, przedstawiono przyczynę powstawania fałd występujących na powierzchni papy.
Fot. 1. Próg (grzbiet) pomiędzy sektorami dachu. Pokrycie papy zostało wykonane z niewielkich kawałków powstałych w wyniku uzupełniania uszkodzonych elementów
Opis dachu
Obiekt handlowy, do którego należy opisywany dach, składa się z dwóch części: z budynku podchodzącego z 1911 r. i dobudowanej do niego nowej części. Połączenie budynków różnych wysokości spowodowało, że dach jest złożony z kilku połaci leżących na różnych poziomach. Konstrukcja dachu – płyta żelbetowa została ocieplona styropianem układanym w trzech warstwach o łącznej grubości ok. 42 cm.
Na krawędziach połaci dachu na wszystkich poziomach znajdują się ścianki attykowe, zabezpieczone od góry obróbkami blacharskimi. Powierzchnia dachu została zabezpieczona przeciwwilgociowo dwoma warstwami papy dachowej. Zaprojektowano wewnętrzne odwodnienie dachów za pomocą odpowiednio wyprofilowanych: spadków, koryt zlewnych oraz wpustów dachowych. Na dachu budynku znajdują się różne urządzenia niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania obiektu.
Odwodnienie
Najniższy poziom +14,51–14,87 m podzielony został na poprzeczne sektory progami (grzbietami) wodnymi (fot. 1, 2).
Fot. 2. Próg wodny pokryty nowym brytem papy
Pośrodku szerokości sektorów zaprojektowano kanały odwadniające. Projektowane nachylenia płaszczyzn dachu w kierunku kanałów wynoszą 3%. Kanały o skomplikowanym kształcie i zmiennej szerokości powinny mieć spadek 8% w kierunku wpustów dachowych.
Rozwiązania projektowe dotyczące odwodnienia dachu nie zostały zrealizowane prawidłowo. Sektorów jest znacznie mniej niż zaplanowano, koryta mają krawędzie równoległe o stałej szerokości. Spadki koryt mają różne nachylenia, wpusty dachowe nie znajdują się zawsze w najniższych miejscach. W korytach powstają zastoiny. Całe obszary dachu są bezodpływowe. Na powierzchni dachu pojawiają się zazielenienia (fot. 3, 4, 5, 6).
Fot. 3. Wpust dachowy odwadniający. Papa ułożona z nieregularnych kawałków. Zazielenienia na powierzchni papy świadczą o powolnym spływie wody
Fot. 4. Zastoiny wody na końcu kanału odwadniającego
Fot. 5. Zazielenienia i zastoiny wody widoczne w kanale odwadniającym
Fot. 6. Duże zastoiny wody w kanale odwadniającym, brak prawidłowych spadków
Pod ścianami świetlików dach jest nieprawidłowo wyprofilowany, co utrudnia odpływanie wody (fot. 7). Rozmieszczenie podpór instalacji znajdującej się na dachu nie powinno utrudniać spływu wody, a na dachu niektóre podpory znajdują się w kanałach (fot. 8). Wpusty dachowe przejmujące wodę są wykonane z PCV.
Fot. 7. Zazielenienie powierzchni papy. Brak prawidłowego wyprofilowania dachu w pobliżu świetlików
Fot. 8. Nieprawidłowo usytuowana podpora kanału wentylacyjnego: w kanale wentylacyjnym przed wpustem odwadniającym
Na poziomie +18,20–22,07 m zastosowano podobny system odwodnienia dachu – kanały odwadniające zbierają wodę opadową i odprowadzają wodę na zewnątrz przez przelewy w ścianach attyk (fot. 9), które zastosowano obok wpustów dachowych. Występują tu podobne błędy odwodnienia jak na poziomie niższym. Widoczne są kanały odwadniające z zastoinami wody (fot. 9), miejsca bezodpływowe (fot. 10). Prawidłowe działanie przelewów wymaga, aby poziom dolnej płaszczyzny przelewu zapewniał swobodny przepływ wody. Konieczna jest także gładka powierzchnia obróbki papowej przelewu. Tu przelew został wykonany na nieprawidłowym poziomie i jest źle oklejony papą (fot. 11).
Rys. 1. Przekrój przez attykę
Fot. 9. Kanał odwadniający – nieprawidłowo wyprofilowany spadek, kałuża. Kanał jest zbyt płytki, woda wylewa się na zewnątrz
Fot. 10. Miejsce bezodpływowe, zazielenienie powierzchni papy
Fot. 11. Przelew dachowy przez ścianę attyki wykonany za wysoko i bardzo źle oklejony papą. Wewnątrz przelewu rośnie mech
Na poziomie +24,84–25,04 występują kanały odwadniające z wpustami. W dniu oględzin dachu nie występowały zastoiny wody. Na dachach zamontowane są duże ilości kominków wentylacyjnych (fot. 12).
Fot. 12. Dach na poziomie +24,84–25,04 – widoczne fałdy hydroizolacji
Poszycie dachu
Podczas oględzin dachu pod nogami dało się wyczuć różną twardość (sprężystość) podłoża. W kilku przypadkach natrafiono na miejsca, w których uginanie się podłoża było dużo większe.
Ocieplenie dachu zaprojektowano z trzech warstw styropianu:
- styropian EPS 70 – profilowanie dachu, warstwa o zmiennej grubości do 22 cm,
- styropian EPS 70, warstwa gr. 13 cm,
- styropian EPS 100 warstwa gr. 5 cm.
Na powierzchni dachu stwierdzono następujące nieprawidłowości:
- marszczenie się powierzchni papy (fot. 13),
- punktowe niedogrzania (brak przetopu na krawędzi) (fot. 14, 15),
- uszkodzenia mechaniczne (fot. 16),
- pęknięcie papy (fot. 17),
- brak zakładki z papy bez posypki (fot. 18).
Fot. 13. Zmarszczenia papy w okolicy świetlika nad fontanną. Odklejająca się łatka papy
Fot. 14, 15. Niedogrzana punktowo papa na połączeniach
Fot. 16 Uszkodzenia mechaniczne zasmarowane lepikiem
Fot. 17. Pęknięcie papy
Fot. 18. Brak zakładki z papy bez posypki. Bryty są przygrzane na styk
Ścianki attyk
Na krawędzi wszystkich poziomów dachu znajdują ścianki attyk. Od góry zostały zabezpieczone opierzeniami, ich ścianki są pokryte papą, która powinna być ułożona także na całej szerokości ścianki i ocieplenia. W kilku miejscach zauważono, że papa zamontowana na ściance attyki nie sięga nawet do dolnej krawędzi kapinosa (fot. 19). W miejscu połączenia ścianki z płaszczyzną dachu powinien znajdować się klin spadkowy 5 × 5 cm.
Fot. 19. Papa krótsza niż ścianka attyki, nie sięga nawet dolnej krawędzi kapinosa
Przed ścianką powinien znajdować się próg wodny wykonany z dwóch warstw papy. Na powierzchni pionowej papa powinna gładko przylegać do ścianki attyki.
Papa w wielu miejscach marszczy się i zwiesza (fot. 20). Nie jest prawidłowo przyklejona do ściany attyki, pomiędzy brytami występuje punktowo brak przetopu na krawędzi papy (fot. 21). Na całej długości attyki nie wykonano progu wodnego wysokości ok. 10 mm.
Fot. 20. Pofałdowana papa na ściankach attyki
Fot. 21. Brak przetopu na krawędziach papy na ściankach attyki
Roboty blacharskie
Opierzenia wykonano z blachy malowanej proszkowo. Powłoka malarska jest wykonana niestarannie, złuszczająca się. W celu zabezpieczenia antykorozyjnego blachy konieczne staje się uzupełnianie powłoki malarskiej na zamontowanych opierzeniach. Połączenia blach opierzeń zostały uszczelnione silikonem. Połączenia są nieszczelne i występują szpary pomiędzy blachami (fot. 22). Malowanie farbą uszczelnień silikonowych działa destrukcyjnie na silikon (fot. 23).
Fot. 22. Blachy opierzeń attyki pomalowane farbą proszkową i uzupełniane na budowie. Nieszczelne połączenie pomiędzy blachami
Fot. 23 Połączenia blach attyki na zakład uszczelniane pomalowanym silikonem, na który farba działa destrukcyjnie
Opierzenia znajdują się na krawędziach ścianek attykowych i są narażone na krawędziowe obciążenia wiatrem. Lepszym rozwiązanie byłoby tu łączenie na rąbek stojący. Obróbki blacharskie świetlików z blachy aluminiowej są wykonane niestarannie, widać szpary pomiędzy blachami (fot. 24, 25). Najlepszym rozwiązaniem jest wykonywanie obróbek blacharskich z blachy cynkowo-tytanowej.
Fot. 24. Opierzenia świetlików z blachy aluminiowej. Szpary pomiędzy blachami
Fot. 25. Niestarannie wykonana obróbka z blachy aluminiowej
Wnioski
Pokrycie dachu wykonano w 2008 r. Mimo że to tylko 5 lat temu, to w międzyczasie już były wykonywane naprawy polegające na wymianie zużytej technicznie papy. Wklejanie coraz to nowych kawałków papy prowadzi do coraz większej ilości zgrzewów i może być przyczyną lokalnych przegrzań papy. Doraźnie wymiany czy naprawy uszkodzonych fragmentów pokrycia dachu usuwają wprawdzie usterkę, ale nie rozwiązują problemów wynikających ze złego odwodnienia dachu. Destrukcyjne działanie zalegającej wody obniża trwałość pokrycia z papy. Różnice w twardości (sprężystości) podłoża (styropianu) mogą wpływać na mechaniczne łączniki mocujące dolną warstwę papy i styropian do podłoża.
Z uzyskanych informacji wynika, że zmarszczenia papy powstają nie bezpośrednio po wymianie uszkodzonych kawałków papy, a w miarę upływu czasu i pojawia się ich coraz więcej (dowodem jest dokumentacja fotograficzna jeszcze sprzed remontu). Powstawanie zmarszczeń i pęknięć papy jest wynikiem działania wiatru (parcia i ssania) na podłoże o zmiennej sprężystości i mechanicznym mocowaniu dolnej warstwy pokrycia, a także błędów w zgrzewaniu papy.
Rozwiązaniem byłaby przebudowa dachu na dach ze sztywnym podłożem i prawidłowo rozwiązanym odwodnieniem.
Obróbki blacharskie powinny zostać wymienione na tytanowo cynkowe.
Podczas wizji lokalnej na dachu nie było przecieków, ale była ona przeprowadzona dosłownie kilka tygodni po remoncie dachu. Usterki mogą się w każdej chwili nasilić i dach straci szczelność, tym bardziej że roboty po raz kolejny nie zostały wykonane prawidłowo. Szczególnie niebezpieczne są uszkodzenia papy i opierzeń, podatne na zmienne warunki atmosferyczne, np.:
- odklejająca się łatka (fot. 13),
- niedogrzana punktowo papa (fot. 14, 15),
- uszkodzona mechanicznie papa (fot. 16),
- pęknięta papa (fot. 17),
- brak zakładki papy między brytami (fot. 18),
- nieszczelne połączenie opierzeń (fot. 22, 23),
- zmarszczenia papy na ścianach attyki (fot. 20),
- zmarszczenia papy na połaciach dachu (fot. 13),
- niedogrzana papa na ścianach attyki (fot. 21),
Do napraw wykonywanych na dachu użyto papy nawierzchniowej SBS Szybki Profil Icopal, ale wykonawca nie dostarczył jej certyfikatów.
Bez odkrywek nie można określić stanu technicznego papy podkładowej i podkładu styropianowego. Z długoletniej praktyki wynika, że hydroizolacje z papy na podłożach geometrycznie niezmiennych są bardziej trwałe. Tym bardziej trzeba było dokonać odkrywek.
W związku z tym zaleca się wykonywanie częstych przeglądów dachu (najrzadziej co trzy miesiące) oraz dokładne kontrole wbudowywanych na dachu materiałów.
Literatura:
„Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych”, Arkady 1989.
Opracował:
inż. Jacek Włodarczyk
Źródło: Dachy Płaskie, nr 3 (23) 2014
DODAJ KOMENTARZ
Wymagane: Zaloguj się aby dodać komentarz | > Zaloguj się |
ZOBACZ TAKŻE
Membrana dachowa Dachgam - Niezawodny materiał na dachy płaskie
System odwadniania dachów płaskich akasison
Odwodnienia dachów płaskich - najczęściej popełniane błędy
Podciśnieniowy system odwodnień dachów płaskich
Odporność ogniowa warstwowych przekryć dachowych
NAJCZĘŚCIEJ CZYTANE
Odwodnienia zewnętrzne dachów o pokryciu bitumicznym
Odwodnienia dachów płaskich - najczęściej popełniane błędy
Trwały taras
Jak dobrać papę termozgrzewalną?
Bezpieczne odwadnianie awaryjne dachów płaskich przez attykę
Obciążenie śniegiem obiektów budowlanych
Świetliki dachowe z płyt poliwęglanowych
Stropodachy płaskie na blachach fałdowych z pokryciem z tworzyw sztucznych
Zwody instalacji odgromowej na dachach budynków
Odporność ogniowa warstwowych przekryć dachowych
Membrana dachowa Dachgam - Niezawodny materiał na dachy płaskie
Kształtowanie spadków w termoizolacji dachu płaskiego
Membrany hydroizolacyjne z PVC - zasady układania
Płynna folia hydroizolacyjna Enkopur
Sąd pod papą
Zakład papy na dwa razy
Zielona ściana. Nowe rozwiązanie systemowe Optigrun
Tarasy i balkony. Technologia płynnych folii firmy Enke-Werk
Stan przedawaryjny płyty balkonowej i projekt naprawy
Jaka jest wytrzymałość dachu płaskiego i ile ona kosztuje?
Architektura ogrodowa z zielonymi dachami
Łączniki dachowe
Mocowania na dachach płaskich zgodnie z nową normą wiatrową - Wytyczne DAFA
Podciśnieniowy system odwodnień dachów płaskich
Ocieplenie stropodachu bez mostków termicznych
Technologie dachów użytkowych na bazie membran epdm
Innowacyjna powłoka ochronno-dekoracyjna na balkony i tarasy Enketop
Bezpieczeństwo pożarowe przekryć dachowych
Hydroizolacja stropu garażu podziemnego
Wykrywanie nieszczelności dachów płaskich