System oddymiania grawitacyjnego Mercor

Hala Olivia, będąca przez wiele lat jedną z wizytówek Gdańska, powstała na początku lat 70.
XX wieku. Autorem projektu był absolwent Politechniki Gdańskiej prof. Maciej Gintowt, który był również współtwórcą katowickiego Spodka. Kibicom Olivia kojarzy się głównie z hokejem, ponieważ posiada dwa kryte, pełnowymiarowe lodowiska i jest siedzibą klubu Stoczniowiec, ale odbywają się tu również targi, wystawy, koncerty oraz widowiska sportowe. Charakterystycznie wyprofilowany budynek hali trwale wpisał się też w najnowszą historię naszego kraju, ponieważ to właśnie tu w 1981 r. odbył się pierwszy zjazd NSZZ Solidarność.

Klapy dymowe

Ubiegłoroczny remont dachu Hali Olivia był okazją do podniesienia poziomu bezpieczeństwa pożarowego obiektu poprzez wyposażenie go w kompletny system oddymiania grawitacyjnego. Prace remontowe obejmowały wymianę pokrycia oraz wzmocnienie konstrukcji dachu, a także zamontowanie nowych instalacji w miejsce starych urządzeń. Modernizując gdańską halę, zaprojektowano i wykonano dźwiękowy system ostrzegawczy oraz system oddymiania grawitacyjnego.

Projektanci musieli spełnić wymogi bezpieczeństwa pożarowego stawiane średniowysokim budynkom użyteczności publicznej w kategorii zagrożenia ludzi ZL I, zgodnie z obowiązującymi warunkami ochrony przeciwpożarowej. Dzięki zastosowaniu samoczynnych urządzeń oddymiających (klap dymowych mcr PROLIGHT) uruchamianych w systemie wykrywania dymu można było dopuścić do użytkowania obiekt, w którym dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej została znacznie przekroczona, a dopuszczalne długości przejść ewakuacyjnych uległy automatycznie wydłużeniu o 50%.

Jako samoczynne urządzenia oddymiające zostały zaprojektowane klapy dymowe, które wraz z otworami napowietrzającymi oraz kurtynami dymowymi składają się na efektywny system oddymiania grawitacyjnego. Zaprojektowano go zgodnie z treścią normy PN-B-02877-4 „Ochrona przeciwpożarowa budynków. Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła. Zasady projektowania”. Zadaniem systemu jest usuwanie dymu z intensywnością zapewniającą, że w czasie potrzebnym do ewakuacji ludzi na chronionych przejściach i drogach ewakuacyjnych, nie wystąpi zadymienie lub nie zostanie przekroczona temperatura pozwalająca na bezpieczną ewakuację, ani też temperatura stwarzająca zagrożenie dla konstrukcji budynku.

Klapy dymowe
Przestrzeń poddachową hali podzielono na pięć stref dymowych, stosując do tego kurtyny dymowe stałe mcr PROSMOKE S CE oraz automatycznie rozwijane mcr PROSMOKE CE. Dym z wydzielonych w ten sposób stref jest usuwany przez dachowe, dwuskrzydłowe klapy dymowo-wentylacyjne mcr PROLIGHT PLUS typu DVP180/250. Aby uzyskać odpowiedni poziom izolacyjności termicznej oraz zapewnić zaciemnienie wymagane funkcją obiektu, skrzydła dachowych klap dymowych wypełniono płytą warstwową z blach aluminiowych z ociepleniem wewnątrz.

Klapy żaluzjowe
W dolnej części ścian bocznych hali wykonanych ze szklanych paneli zamontowano napowietrzające klapy żaluzjowe mcr LAM N typ 220/200, odpowiadające za sprawność systemu oddymiania. Sprawność ta w dużym stopniu zależy od dopływu w odpowiednim czasie właściwej ilości tzw. powietrza uzupełniającego z zewnątrz. Podczas codziennej eksploatacji obiektu żaluzje mcr LAM mogą być wykorzystywane jako dodatkowe otwory wentylacyjne oraz jako doświetlenie pomieszczeń (lamele są wypełnione przeziernym poliwęglanem).

Klapy żaluzjowe, pełniące rolę urządzeń napowietrzających, w określonym kontekście mają przewagę nad drzwiami ewakuacyjnymi, które często pełnią w budynkach funkcję otworów dolotowych. Po pierwsze – ze względu na stosunkowo wysoki koszt wykonania automatyki do wielofunkcyjnych drzwi są bardziej ekonomiczne, po wtóre – mają przewagę funkcjonalną, trzeba bowiem pamiętać, że osoby ewakuujące się przez drzwi powodują znaczne zmniejszenie powierzchni napowietrzania.

Kurtyny dymowe
Nieodzownym elementem prawidłowo zaprojektowanego systemu oddymiania są kurtyny dymowe, których dotyczy norma PN-EN 12101-1:2007 „Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła. Część 1: Wymagania techniczne dotyczące kurtyn dymowych”. Wskazana norma wyróżnia dwa podstawowe typy kurtyn. Oba zostały zamontowane w gdańskiej Hali Olivia:

Wszystkie wyżej opisane urządzenia systemu oddymiania grawitacyjnego wyposażono w elektryczne elementy sterujące, tj. siłowniki 24 V–, uruchamiane centralami oddymiania MCR9705. Te z kolei otrzymują sygnał alarmowy z czujek dymu poprzez centralę sygnalizacji pożaru.

Kurtyny dymowe

Dzięki temu, że wykonanie kompleksowego systemu oddymiania powierzono jednej firmie, modernizacja nietypowego obiektu przebiegła sprawnie, a generalny wykonawca nie był narażony na dodatkowe, nieoczekiwane koszty związane z koniecznością dostosowania do wzajemnej współpracy urządzeń różnych producentów. Także jedna firma podwykonawcza była odpowiedzialna za testy w ramach odbioru przez Państwową Strażą Pożarną.

Ewa Karolak, Krzysztof Bagiński
Mercor SA