Dachy Płaskie

Dach płaski ma się o wiele lepiej niż powszechne mniemanie o nim. Pomimo tego wymaga on od projektantów, wykonawców i producentów wysokiego poziomu wiedzy fachowej, zwłaszcza jeśli ma się do czynienia z dachem o niespotykanej formie.

Charakterystyczna fala na budynku była dumą inwestora – nie było mowy o jej zniknięciu

Okres PRL to czas panowania budownictwa z betonowych elementów prefabrykowanych – zarówno ściennych, jak i dachowych. W tym kontekście beton kojarzy się przede wszystkim z wielką płytą, a więc z kiepską technologią, z kiepskim wykonawstwem, materiałami i projektami. Ale poza ścianami ze zbrojonego betonu produkowano także najróżniejsze kształtki dachowe. Bo nie wszystkie betonowe dachy były płaskie, spotyka się dachy kolebowe, półokrągłe i in.

Taki też dach, izolowany niezliczonymi, częściowo obsuniętymi warstwami hydroizolacyjnymi przykrywał warsztat samochodowy, w którym znajdowało się wiele drogich i skomplikowanych urządzeń technicznych. Inwestor, właściciel warsztatu od dawna uskarżał się na przecieki i w końcu uznał, że pora na gruntowny remont dachu. Rozesłał zapytania o projekt i wykonanie remontu do firm dekarskich. Jako laik wymyślił, żeby ten ciężki statycznie i z powodu swego kształtu i lokalizacji mocno obciążany przez siły ssące wiatru dach uszczelnić natryskiwaną pianką poliuretanową. Było to rozwiązanie stosunkowo niedrogie, szybkie w realizacji i wydawało mu się, że najlepsze i dające najlepszą gwarancję. Idea została jednak odrzucona przez wszystkie firmy, które otrzymały jego zapytanie.

Jeden z wykonawców zwrócił się do mnie o poradę. Podczas wspólnie przeprowadzonej wizji lokalnej dach został dokładnie zlustrowany, w niektórych miejscach dokonano nawet odkrywek. Uzyskane wyniki stały się podstawą projektu remontu:

dach: powierzchnia ok. 8000 m², zbudowany z 8-metrowej długości pół-łupin o średnicy ok. 2,60 m, pochylonych pod kątem od 0 do 48°;
szkody: zawilgocenia, przede wszystkim na stykach elementów łupinowych, pęknięcia, zniszczone odpływy, zagrożenie uszkodzenia samych łupin;
system odwadniający: wewnętrzny, przez częściowo skorodowane odpływy z blachy cynkowej.

Dach
Konstrukcja nośna: betonowe elementy prefabrykowane oparte na konstrukcji wsporczej – rozpiętość ok. 8 m, perforowane przez odpływy dachowe i wyloty wentylacyjne.
Warstwa wyrównująca: papa bitumiczna z posypką.
Ocieplenie: styropian, częściowo przemoczony.
Hydroizolacja: wielowarstwowe pokrycie z pap bitumicznych (oksydowanych) z wierzchnią posypką łupkową, w wielu miejscach obsunięte, skurczone, pofałdowane, z licznymi pęcherzami – zwłaszcza w niżej położonych punktach (kosze).
Inne istotne informacje: dach w wielu miejscach porośnięty mchem, kiełkujące samosiejki, pod naciskiem wydziela się woda.
Detale: uszkodzone połączenia z bocznymi ścianami, wsporniki, otwory wentylacyjne, brak zakończeń na krawędziach frontowych (falistych).
Warunki brzegowe: wysokość od ok. 6 do 9 m, pochylenie izolowanych połaci w stosunku do linii poziomej: od 0 do 90°, temperatura: średnio < 19°C, wilgotność względna < 50%. Poszczególne obszary są dodatkowo ocieplone (osłonięte) przez podwieszane sufity.

Stara hydroizolacja z kiełkującymi samosiejkami przy odpływach

Oczekiwania inwestora: wykonanie długotrwałej, korzystnej ekonomicznie hydroizolacji (bez dodatkowego ocieplenia) z zastosowaniem ekologicznych materiałów, osuszenie istniejącego ocieplenia.
Cechy szczególne: statycznie obciążonych betonowych elementów nie można nawiercać i obciążać w strefie naprężenia. Z powodów ekonomicznych w grę nie wchodziło zerwanie istniejących, niedostatecznie przylegających do podłoża warstw dachu. Należało też zachować falisty wygląd dachu po stronie wejściowej.

Rozwiązania remontowe
Wyniki wizji lokalnej, problemy i możliwości ich rozwiązania zostały omówione z inwestorem i jego doradcą. Od razu też zaproponowano ogólne działania remontowe. Ponieważ budynek był słabo ogrzewany i od wewnątrz znajdowały się podwieszane sufity, nie było potrzeby układania dodatkowej warstwy ocieplenia. Ponieważ słaba odporność termiczna istniejącej hydroizolacji spowodowała, że w licznych miejscach zsunęła się ona, a forma dachu dodatkowo sprzyjała działaniu podwyższonych sił ssących wiatru jasne było, że nową hydroizolację trzeba mocować mechanicznie.

Dach przed remontem. Na pierwszym planie wyloty wywietrzników

Projekt remontu uwzględnił wszystkie wymienione wcześniej punkty oraz wytyczne dla dachów płaskich.

Przygotowania: usunięcie złogów zanieczyszczeń, wycięcie pęcherzy, wyrównanie fałd, zerwanie pap na połączeniach i zakończeniach, zagruntowanie, przykrycie pęknięć nowymi pasami papy.

Uszczelnianie: punktowe zgrzewanie pierwszej warstwy papy bitumicznej zbrojonej włóknem szklanym i mechaniczne mocowanie profilami aluminiowymi na grzbietach fal, w fugach z zaprawą. Całopowierzchniowe zgrzewanie papy wierzchniego krycia z dwukrotnym pokryciem profili mocujących. W koszach i rejonach spękanych papę częściowo układano luzem.

Detale: uszczelnienie wszystkich detali papą użytą na połaciach; papą pokryto też sięgające 2,5 m wysokości ściany, połączenia ze ścianami, uszczelniono wsporniki itd. W zagłębieniach zamontowano wyloty wentylacyjne, przez które ma wysychać wilgotne ocieplenie; wyloty podwyższono przy pomocy specjalnych elementów przedłużających z blachy miedzianej. Poprawiono także odpływy dachowe.

Osobnym wyzwaniem była krawędź dachu. Ją także trzeba było trwale naprawić i uszczelnić, zachowując jednocześnie jej unikalną formę, na czym szczególnie zależało inwestorowi.

Prace
Wreszcie w czerwcu rozpoczęły się prace. Miały one zostać zakończone do października.

Wysokie temperatury panujące zwłaszcza na nasłonecznionej stronie nie miały wpływu na nową hydroizolację z papy bitumicznej APP. Spodnia, zbrojona szklanym włóknem warstwa była przyklejana do starego pokrycia i następnie uzupełniana mechanicznie mocowaną wierzchnią warstwą hydroizolacji. Ani wiatr, ani ciepło, ani układanie na pionowych połaciach nie zaszkodziły temu rozwiązaniu.

Remont w toku. Nowa hydroizolacja, częściowo już także z wierzchnią warstwą

Aby ze starych warstw dachu mogła odparować wilgoć, w dach wmontowano wywietrzniki. Z biegiem czasu wilgoć wydostanie się na zewnątrz na drodze dyfuzji, częściowo także do wewnątrz budynku. Proces odparowywania będzie wspierany przez stosunkowo dużą paroprzepuszczalność konstrukcji nośnej i wysokie temperatury (tymczasowo spowodowane też zgrzewaniem papy). Aby nie powstały nowe mostki termiczne, metalowe wywietrzniki wypełniono wełną mineralną.

Połączenia i zakończenia
Każdy system jest tylko tak dobry, jak dobre są jego szczegółowe rozwiązania. Jak wspomniałem, wszystkie wsporniki, podpory, wyloty wentylatorów, połączenia ze ścianami zostały uszczelnione tym samym materiałem co połacie. Specjalnej uwagi nie tylko pod względem technicznym, ale i estetycznym wymagała krawędź dachu. Należało tu uwzględnić jasne wytyczne dla dachów płaskich, których nie spełniał doklejony profil z blachy cynkowej. Kątownik oddzielał hydroizolację od podłoża i przenosił na nią naprężenia powstające wskutek termicznych zmian długości blachy, co spowodowało całkowite rozszczelnienie tych miejsc. Brudna woda spływała z dachu po fasadzie, co nie wpływało pozytywnie na wizerunek warsztatu w oczach klientów, nie mówiąc już o wpływie na ściany.

Gotowy dach. Na krawędziach fal zamontowano specjalnie zaprojektowane profile

Należało jednak również pamiętać o oczekiwaniach inwestora, który chciał zachować charakterystyczną falę. Projektanci i wykonawcy mieli nie lada kłopot z tą składającą się z ok. 60 łuków częścią. Rozważano kilka sposobów rozwiązania problemu, w tym także montaż belek, nakrycie ich indywidualnie wykonanymi profilami krawędziowymi i poprowadzenie hydroizolacji w dół, w kierunku fasady i zlikwidowanie przestrzeni miedzy łupinami. Inwestor zdecydowanie odrzucił tę propozycję. Trzeba więc było zwrócić się do firm specjalizujących się w projektowaniu i produkcji profili dopasowanych do konkretnych obiektów. Dostarczone dwuczęściowe obróbki nie potrzebują dodatkowych konstrukcji wsporczych, posiadają odpowiednią wysokość, zabezpieczają hydroizolację przed ssaniem wiatru, no i ładnie wyglądają. Na obiekcie zainstalowano 180 takich gotowych obróbek.

Podsumowanie
Zastosowanie nieprzemyślanych rozwiązań niepotrzebnie pomnaża koszty i czasem powoduje stan gorszy niż pierwotny. Nie zawsze trzeba od razu zrywać stare warstwy dachu, powiększać góry śmieci i jeszcze za to płacić. Zaangażowanie prawdziwych fachowców może jednak zdziałać cuda – ich wzajemne współdziałanie sprawia, że każdy problem można rozwiązać.

Na opisywanym dachu sukces przyniosła dokładna analiza i umiejętny dobór rozwiązań. Dzięki zastosowaniu indywidualnie zaprojektowanych profili dach pozostanie szczelny przez długie lata.

Od lipca do października ośmiu pracowników zamontowało ok. 16 000 m² papy bitumicznej, ok. 4 500 mb profili aluminiowych, ok. 160 mb profili krawędziowych i 200 mb obróbek attyk, a także duże ilości wywietrzników, odpływów itp.

Opisywany dach nie jest konstrukcją często spotykaną, także zastosowane rozwiązania nie są uniwersalne, ale z pewnością niektóre z pomysłów można wykorzystać również na innych podobnych dachach.

Jürgen Lech
Certyfikowany rzeczoznawca
Essen/Idstein, Coswig
Niemcy
Zdjęcia: Jürgen Lech

Źródło: Dachy Płaskie, nr 3 (12) 2011

CZYTAJ WIĘCEJ

Europejskie dachy płaskie, czyli jak nie remontować dachu płaskiego
Przegląd i ocena konstrukcji dachu przed przystąpieniem do robót remontowych pokrycia
Remonty dachów płaskich

DODAJ KOMENTARZ

Wymagane: Zaloguj się aby dodać komentarz

> Zaloguj się