Nowoczesny zielony dach - Osiedle mieszkaniowe Patria w Warszawie

Ostatnie lata przyniosły zmiany na polskim rynku nieruchomości. Dziś już praktycznie nie zdarza się, by wokół osiedli czy biurowców nie było terenów zielonych. I choć ceny gruntów pod zabudowę są wysokie, zieleni jest coraz więcej.

Droga pożarowa w postaci wzmocnionego trawnika

Zgodnie z założeniami projektu, zieleń stanowi około 50% terenu osiedla. W przeważającej części umiejscowiona jest na dachu garażu podziemnego. Zastosowanie na stropie garażu odpowiednich technologii umożliwiło umieszczenie tam nie tylko dużych drzew i małej architektury, ale także budowę fontanny i dróg przeciwpożarowych z zastosowaniem trawnika i kostki brukowej.

Zastosowane systemy
Producentem systemów zielonego dachu wykorzystanych do celów omawianej inwestycji jest niemiecka firma ZinCo. W zależności od przeznaczenia danego miejsca w inwestycji Patria zastosowano następujące systemy zielonego dachu:
l System podstawowy FD 60 (załączony schemat). Podstawowy system stosowany do budowy zielonych dachów intensywnych (z krzewami i drzewami). Charakteryzuje się dużą retencją wody, co w ostatnim czasie stało się najważniejszą jego zaletą. Dzieje się tak dlatego, że w miastach kanalizacje burzowe są nadmiernie obciążone, a zielone dachy spowalniają i zmniejszają odprowadzanie do nich wody. Zamiast budować małe zbiorniki retencyjne często wystarczy zastosowanie odpowiednich systemów zielonych dachów. System ten ponadto odznacza się dużą zdolnością odprowadzania wody i napowietrzania substratu.

Ponieważ system dostosowany jest do dużych obciążeń, zaleca się jego używanie do budowy dróg pożarowych. Jako warstwę wierzchnią stosuje się kostkę lub nawierzchnię trawiastą, wzmacnianą w niewidocznym gołym okiem systemie Netlon Advanced Turf. Netlon umożliwia nie tylko przejazd czy postój na trawniku wozom strażackim, ale również pozwala na jego ciągłe i intensywne użytkowanie. Dlatego też na tak skonstruowanym trawniku wygospodarowano miejsca do siedzenia i ustawiono ławki. Nawierzchnia Netlon jest alternatywą dla rozwiązania z zastosowaniem tzw. eko-kraty, jednak nie posiada ona jej wad. Jako przykład różnic można wymienić grubości warstw – wzmacniana warstwa ma 20 cm grubości, co zapewnia idealne warunki dla rozwoju traw, eko-krata tylko
od 4 do 5 cm, co zwłaszcza w upalne dni powoduje natychmiastowe wysuszanie trawnika.

Dach zielony w systemie ZinCo FD60

Cały zielony dach na powierzchni garażu podziemnego został skonstruowany w technologii dachu odwróconego. Oznacza to, że warstwa termoizolacji, odwrotnie niż przy dachu standardowym, znajduje się nad warstwą hydroizolacji. Rozwiązanie to ma wiele zalet. Zapewnia lepszą ochronę najważniejszej warstwy – hydroizolacji – przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz szkodliwym działaniem procesów zachodzących pod wpływem temperatury (zamarzanie i odmarzanie).

Warstwy
W skład zastosowanych w Patrii systemów wchodzą w kolejności następujące warstwy:

Warstwa hydroizolacji
Hydroizolacje stosowane na zielonych dachach muszą się odznaczać najwyższą jakością. Powinny też posiadać właściwości przeciwkorzenne. W przypadku ich braku należy dodatkowo zastosować warstwę folii przeciwkorzennej.

Powierzchnia wzmacniona Netlon Advanced Turf

Warstwa przekładkowa
Warstwa z folii PE oddzielająca warstwy bitumu i polistyrenu. Ponadto stanowi warstwę ślizgową – redukuje występujące na dachach ruchy ścinające.

Warstwa termoizolacji
Warstwa wykonana z polistyrenu ekstrudowanego o nośności dobranej w zależności od danego zastosowania na dachu (mniejsza pod zieleń, większa pod drogi pożarowe). Termoizolacja ta jest wodoodporna.

Warstwa dyfuzyjna – TGV21
Warstwa parootwarta do góry, a paroszczelna do dołu. Zapewnia odprowadzanie skroplin wody ze znajdującej się pod nią warstwy termoizolacji. Występuje na dachach wykonywanych w technologii odwróconej.

Warstwa drenażowa – FD25, FD60, SD30
Tzw. „Serce systemu” – warstwy te umożliwiają magazynowanie wody, odprowadzanie do kanalizacji jej nadmiaru i napowietrzanie substratu. Różnią się od siebie w zależności od wysokości, zdolności retencyjnych czy dopuszczalnego maksymalnego ich obciążenia.
Są dyfuzyjnie otwarte – umożliwiają odparowywanie wody z warstwy termoizolacji. Przy dachach odwróconych cecha ta jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania systemu.

Zielone dachy można aranżować w dowolny sposób

Włóknina filtrująca – SF, TG, PV
Włókniny te zapewniają odpływ wody do drenażu, uniemożliwiając jednocześnie jego zapchanie. Różnią się wytrzymałością w zależności od dopuszczalnego maksymalnego obciążenia.

Substrat stropowy
Zastosowanie właściwie dobranego substratu jest niezmiernie ważne dla prawidłowego działania systemu. Z myślą o zielonych dachach używa się specjalistycznej mieszanki części mineralnych i organicznych. Mieszanka ta nie może zawierać części spławialnych – iłów i glin, które z czasem powodują zamulenie włókniny filtrującej. Substrat ten musi być również stabilny, tzn. osiadać jedynie w minimalnym stopniu. W żadnym razie nie nadaje się do tego zwykła ziemia. Mieszanka powinna też zostać odpowiednio dopasowana do potrzeb roślin, które zostaną w niej posadzone. Powinna mieć właściwą dla danych roślin kwasowość i charakteryzować się odpowiednią zdolnością sorpcyjną. Inny zatem będzie substrat stropowy pod trawniki, inny pod drzewa i krzewy, a jeszcze inny pod roślinność ekstensywną.

Podbudowa drogowa
Warstwa tłucznia umieszczona pomiędzy warstwą filtrującą a wierzchnią warstwą drogi (kostki lub zbrojonego trawnika)

Warstwa wegetacyjna drogi pożarowej – Netlon Advanced Turf
Jest to system wzmocnienia nawierzchni trawiastych umożliwiający przejazd po nich wozów strażackich. Trawniki wykonane w tym systemie nie przesychają bardziej niż standardowe, ale ich korzenie są dużo lepiej napowietrzane. Głównym elementem jest odpowiednio dobrany substrat, wymieszany z elementami bardzo mocnej siatki. Po przerośnięciu korzeniami traw, nawierzchnia uzyskuje nośność porównywalną z betonem, przy jednoczesnym zachowaniu sprężystości. Ze względu na swoje właściwości, system ten używany jest nie tylko przy wykonywaniu dróg przeciwpożarowych, ale także przy budowie okazjonalnych parkingów czy boisk sportowych. W tym ostatnim przypadku jego zastosowanie. umożliwia rozegranie większej – niż na zwykłej murawie stadionu – ilości meczów. Ponadto ze względu na zwiększenie sprężystości podłoża system łagodzi skutki upadków, co zmniejsza ilość kontuzji zawodników.

Skwer na stropie
Teren Osiedla Patria jest przykładem różnorodnych możliwości zagospodarowania stropu garażu podziemnego. Przy użyciu nowoczesnych systemów na dachu budynku wykonano identyczne jak na gruncie rodzimym tereny zieleni z wykorzystaniem małej architektury (ławki, fontanny) i budową dróg.

Duże krzewy oraz utwardzona droga pożarowa na stropie garażu podziemnego

Biorąc pod uwagę chęć wykorzystania jak największej powierzchni gruntu pod zabudowę, należy liczyć się z tym, że liczba zwolenników zielonych dachów wśród inwestorów i deweloperów będzie dalej wzrastała. Dlatego też warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden ważny aspekt: warunkiem właściwego funkcjonowania zielonego dachu przez długie lata jest jego prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie z użyciem odpowiednich materiałów. Zdarza się niestety często, że firmy budowlane, kierując się chęcią zminimalizowania kosztów, wybierają niedoświadczonych wykonawców i najtańsze materiały. Należy przestrzec przed tego typu praktykami, bowiem nieodpowiednie materiały i błędy w wykonaniu zielonego dachu nie tylko szpecą budynek, ale i niszczą warstwy dachu. Zagospodarowanie stropu budynku bez poszanowania zasad jego budowy nie gwarantuje sukcesu, a wprowadzenie oszczędności jest złudne.

Błędy w wykonaniu konstrukcji zielonego dachu bowiem można zlikwidować zazwyczaj poprzez usunięcie wadliwego zielonego dachu i ponowne jego wykonanie, co wiąże się z dużymi kosztami.

Atrakcyjny wygląd zielonego dachu zaraz po jego wykonaniu to tylko połowa sukcesu. Pełny sukces to utrzymanie tego wyglądu i funkcjonalności dachu przez wiele lat po zakończeniu jego realizacji. Świadczą o tym dachy na budynkach Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego czy Sądu Najwyższego w Warszawie. Są dobrym przykładem na to, że powierzchnia dachów nie jest dla środowiska miejscem straconym.  

Jakub Stanowski
www.pleneria.pl