Dachy Płaskie

Realizacja zielonego dachu wymaga koordynacji pracy fachowców z różnych branż - dekarza, ogrodnika, specjalisty od nawierzchni drogowych i małej architektury. W trakcie realizacji należy zawsze pamiętać, że jest to dach i najważniejsza jest jego hydroizolacja.
Najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie całości prac przez jedną, przygotowaną do tego zadania firmę. Przedstawiamy taką realizację.

Odbiór hydroizolacji – obróbka dekarska na ścianę kryje dylatację konstrukcyjną płyty stropowej

Wspólnymi siłami
Nasz pierwszy zielony dach zrealizowaliśmy w roku 1998 na płycie stropowej garaży budynku mieszkalnego przy ul. Milczańskiej w Poznaniu. Właściwie określenie „zielony dach” jest niewystarczające dla tego typu realizacji, należy tu raczej mówić o „dachu użytkowym”.

Przestrzeń na stropach garaży pełni najczęściej funkcję dziedzińca, gdzie aranżuje się komunikację pieszą i samochodowa, włącznie z parkingami; jest miejscem rekreacji z placami zabaw dla dzieci, a zieleń stanowi jedynie uzupełnienie całości.

W tamtym czasie założyliśmy, że warunkiem udzielenia wiarygodnej gwarancji jest kompleksowe wykonanie całości prac – od hydroizolacji po zieleń. Do współpracy zaprosiliśmy naszych kolegów ze specjalistycznych firm i utworzyliśmy zespół. Każda z firm odpowiadała w jego ramach za określony zakres prac:

wykonanie hydroizolacji – Roman Bartczak i Andrzej Markowski, Termo-Dek,
nawierzchnie drogowe – Stefan i Wojciech Kierstein, Przedsiębiorstwo Robót Drogowych,
założenie zieleni – Wojciech Musielak, PW „Ogród”,
techniczne przygotowanie całości – Jacek Brzeźniak i Wojciech Woliński, Vedag Polska.

Termoizolacja dachu w układzie odwróconym

Nasze kolejne realizacje w latach 1999–2001 zbudowały wzajemne zaufanie w obrębie naszego zespołu. Wspólne, codzienne rozwiązywanie problemów technicznych i organizacyjnych w praktyce potwierdziły słuszność kompleksowego podejścia do wyzwania, jakim jest perfekcyjne wykonanie zielonego dachu.

Poprawki do projektu
W 2001 roku otrzymaliśmy zlecenie z firmy Budimex Poznań SA na kompleksowe wykonanie zielonego dachu o pow. 2.200 m2 na płycie stropowej garaży zespołu budynków mieszkalnych „Bamberski Dwór” w Poznaniu przy ul. Kościelnej.

Projekt przewidywał na warstwie spadkowej:

2 × papa termozgrzewalna elastomerowa,
warstwa odporna na przerost korzeni,
polistyren ekstrudowany gr. 3 cm,
geowłóknina,
żwir 16/32 w warstwie 7 cm,
geowłóknina,
warstwa wegetacyjna gr. 18 cm.

Na pierwszy rzut oka był to układ prawidłowy, ale problemem była anonimowa „warstwa” odporna na przerost korzeni – kto da gwarancję za skuteczność i trwałość nieznanego produktu?

Niemiecki rynek budowlany po przeanalizowaniu popełnionych przed laty błędów już obalił mit warstwy odpornej na przerost korzeni.

Za szczelność na dachu zawsze odpowiada dekarz, a nie ogrodnik lub dostawca jakiejś „warstwy”, nawet jeśli jest „specjalna”. Oczywistym więc dla nas wnioskiem było zastosowanie papy termozgrzewalnej z wewnętrznym zabezpieczeniem. Wybraliśmy papę termozgrzewalną Vedaflor WS-I, z miedziowaną wkładką nośną, która stanowi najskuteczniejsze zabezpieczenie przed agresywnym rozrostem korzeni.

W tak trudnej realizacji dla dekarza znaczenie ma również odpowiedzialność producenta hydroizolacji za trwałość systemu. Tutaj producentem była firma Vedag, znana i ceniona za wysoką jakość swych wyrobów.

Nawierzchnie drogowe wykonywane były etapami

Po szczegółowej analizie projektu wprowadziliśmy do niego istotne korekty. Dotyczyły one ilości i rozmieszczenia wpustów odwadniających dach, rozwiązania obróbki dekarskiej dylatacji konstrukcyjnej płyty stropowej oraz posadowienia żelbetowej konstrukcji piaskownicy. Przedstawiliśmy rozwiązania wiarygodne, ale droższe – w 2001 roku decydowała wiarygodność techniczna, a nie wyłącznie cena.

Ostatecznie generalnemu wykonawcy zaproponowaliśmy następujący układ dachu na warstwie spadkowej:

bitumiczny preparat gruntujący Emaillit BV,
hydroizolacja I – papa termozgrzewalna Vedatect PYE PV 200 S5T,
hydroizolacja II – papa termozgrzewalna korzenioodporna Vedaflor WS-I,
warstwa poślizgowa – folia PE,
termoizolacja – polistyren Glascofoam gr. 3 cm,
warstwa filtracyjna – geowłóknina Typar,
drenaż – żwir płukany 8/16 mm w warstwie gr. 6 cm,
warstwa filtracyjna – geowłóknina Typar,
warstwa wegetacyjna gr. 18 cm – trawnik z rolki,
nawierzchnia – betonowa kostka brukowa.

Żelbetowa konstrukcja piaskownicy pojawiła się powyżej warstwy drenażowej

Nasze propozycje zostały oczywiście uzasadnione i generalny wykonawca je zaakceptował. Cały zakres prac, od hydroizolacji po małą architekturę, zrealizowaliśmy etapami od października do grudnia 2001 roku. Nasze roboty odebrano bez zastrzeżeń, Termo-Dek udzielił na nie 10 lat gwarancji jakości.

Gorzkie doświadczenia
Nasze dotychczasowe doświadczenia i obserwacje z żywiołowo rozwijającego się rynku zielonych dachów pozwalają nam na wysnucie kilku ogólnych wniosków.

Problemy w założeniach projektowo-technicznych, które spotykamy w realizowanych projektach dachów zielonych na stropach garaży można nazwać typowymi. Pojawiają się one bowiem na większości inwestycji. Problemy te to:

stały deficyt wysokości na konieczne spadki pod hydroizolacją i poszczególne warstwy nadbudowy dachu, tj. termoizolację, drenaż i warstwę wegetacyjną dla zieleni,
tendencja do posadowienia elementów „małej architektury” bezpośrednio na płycie stropowej, co jest niepotrzebnym utrudnieniem dla wykonawcy hydroizolacji i generuje dodatkowe koszty niezbędnych obróbek dekarskich,
nieuwzględnianie w projektach odwodnienia realiów eksploatacji dachów użytkowych,
powszechne przekonanie, że priorytetem jest wykończenie cokołu budynku, przyjęte przez architekta technologie okładzin elewacji (klinkier, kamień) często uniemożliwiają wykonanie prawidłowej obróbki dekarskiej hydroizolacji na ścianę budynku,
częste projektowanie zieleni w założeniu najtańszej, czyli trawnika; trawnik jest jednak kosztowny w utrzymaniu – wymaga stałego nawadniania, strzyżenia, nawożenia i... w efekcie dach przestaje być zielony.

Jedynym elementem „małej architektury” posadowionym bezpośrednio na stropie były podstawy pod latarnie

Wykonawcy dachów użytkowych muszą liczyć się z tym, że na dużych płytach stropowych garaży w praktyce mało realne jest wejście z robotami hydroizolacyjnymi na całą płytę – należy się raczej spodziewać, że front robót będzie udostępniany częściowo. Chcemy czy nie chcemy, jest to plac budowy, na którym działają równolegle inne firmy wykonujące np. fasady, ocieplenia i na którym w dodatku często odbywa się komunikacja.

Powyższą sytuację należy uwzględnić przy wyborze systemu hydroizolacji zielonego dachu. Lekkie jednowarstwowe hydroizolacje w tych warunkach są dużym nieporozumieniem.

Jednak największym błędem popełnianym aktualnie przez deweloperów jest brak koordynacji firm podwykonawczych. Inwestorzy bezrefleksyjnie zlecają im poszczególne zakresy wykonawstwa zielonego dachu, czyli hydroizolację, zieleń, nawierzchnie drogowe i małą architekturę.

Całość prac zakończono w grudniu

Firmy te często nic o sobie nie wiedzą, nie wiedzą również nic o całości zadania i najzwyczajniej nie rozumieją tego, co robią. Sytuacją zarządza przypadek. Klasycznym przykładem problemu są wykonawcy nawierzchni na dachach użytkowych, którzy na co dzień budują drogi. Przenoszą oni swoje przyzwyczajenia na dachy i szukając miejsca dla swoich solidnych betonowych krawężników, ingerują w warstwy drenażowe, skutecznie zakłócając działanie całego układu dachu.

Podsumowując: zielony dach to nie jest po prostu trawnik rosnący na substracie, uszczelniony od spodu folią „antykorzeniową”. Jego prawidłowe wykonanie wymaga doświadczenia i umiejętności większych niż tylko układanie hydroizolacji.

Konsekwencją żywiołowego rozwoju „rynku” zielonych dachów w ostatnich 3–4 latach jest „rynek wtórny” – nowe dachy do remontu.