Dachy Płaskie

Wykonawcą zieleni na Centrum Nauki Kopernik była firma Werbena Art. Zakres prac związanych z zielonym dachem był ogromny: wykonanie warstw drenażowych na dachu, wypełnienie donic, nasadzenia roślin, wykonanie systemu nawadniania automatycznego, wykonanie nawierzchni przepuszczalnej, zagospodarowanie kraterów. Wszystkie prace wykonywano w ścisłym porozumieniu z projektantem inwestycji.

Opis projektu
Założeniem projektowym było stworzenie na dachu „ogrodu geologicznego”, który odzwierciedlałby krajobraz naturalny i nawiązywał do surowych form skalnych i erozyjnych.

Całość dachu utrzymana jest więc w stonowanej kolorystyce, przeważają barwy ziemi. Pomiędzy donicami wykonanymi z aluminium wiją się ścieżki z czarnego bazaltu, okładzina kraterów ma barwę piaskowca, a ściany attyk są w odcieniu brązu.

Roślinność w donicach tworzy zwarte kobierce w większości jednogatunkowych nasadzeń. Przeważają niskie gatunki roślin, które w naturze rosną na suchych, słonecznych stanowiskach np. macierzanka, rozchodniki. Ogród wzbogacają nasadzenia wyższych roślin porastających całe donice bądź posadzone punktowo pomiędzy niższymi gatunkami.

Cały dach Centrum ma powierzchnię ponad 8 tys. m²i został podzielony na dwie części, A i B. Na części A znajdują się 82 donice, na części B jest ich 49. Donice na dachu A mają mniejsze powierzchnie i przeważają tu donice niskie. Dach B z założenia jest bardziej spójny. Większość donic ma wysokość od 40 do 80 cm i powierzchnię powyżej 40 m².

Zastosowane materiały i technologie
Większość donic zostało wypełnionych specjalistycznym podłożem na dachy zielone, które zapewnia roślinom prawidłową wegetację, a jednocześnie jest na tyle przepuszczalne, że odprowadza nadmiar wody do warstw drenażowych. Warstwy drenażowe wykonane zostały w systemie dachu odwróconego Optigrün.

Na termoizolacji została ułożona włóknina dyfuzyjna RS, następnie mata drenażowa FKD25, a na niej włóknina filtracyjna 105. Materiały te są bardzo dobrej jakości, układ warstw jest systemowy, a podłoże glebowe spełnia wymogi niemieckiego instytutu FLL (Forschungsgesellschaft Landschaftsentwicklung Landschaftsbau e.V.), można więc mieć pewność, że dach zielony będzie „działał” prawidłowo.

Kilkanaście donic wypełniono żwirami o różnych frakcjach, w niektórych punktowo posadzono rośliny. Na dachu założono system nawadniania automatycznego - nawadnianie doprowadzono do każdej donicy z roślinnością. W rezultacie na dachu rozłożono około sześciu kilometrów linii kroplujących.

Roślinność
Nasadzenia roślinne są bardzo zróżnicowane: od niziutkich bylin sadzonych w 10-centymetrowej warstwie podłoża, poprzez wyższe byliny, wrzosy i trawy ozdobne, do krzewów, które wymagają podłoża o miąższości około 30 cm.

Poza założeniami projektowymi dobór gatunkowy roślin uzależniony był także od warunków klimatycznych, które w tym miejscu są naprawdę specyficzne – dach znajduje się na wysokości około 12 m, nie jest osłonięty i rośliny są narażone na bezpośrednią ekspozycję słoneczną oraz działanie silnych wiatrów.

Zastosowane gatunki roślin lubią pełne nasłonecznienie, są odporne na niekorzystne warunki tu panujące, w miarę szybko uzyskują pełną zwartość. Rośliny, które nie są w pełni odporne na niskie temperatury (wrzosy, macierzanki, lawenda) zimą wymagają okrycia.

Aby efekt zielonego dachu został osiągnięty w miarę szybko i aby był on trwały, ograniczono się do określonych gatunków roślin.

Nasadzono:

byliny: macierzanka, rozchodnik, rojnik, szarotka, lebiodka, zawciąg, rogownica, goździk, kocimiętka, przetacznik, krwawnik, gipsówka, santolina,
krzewy: jałowiec, pięciornik, kosodrzewina, tawuła, szczodrzeniec, irga, forsycja,
trawy ozdobne: kostrzewa, śmiałek,
różne odmiany wrzosów, lawendę.

Nawierzchnia
Układ warstw nawierzchni został opracowany indywidualnie dla tej inwestycji. Warstwa nawierzchniowa o grubości około 2,5 cm została wykonana z grysu bazaltowego stabilizowanego żywicą; pod nią znajduje się grubsza warstwa tzw. betonu jamistego, wykonanego ze żwiru związanego specjalną zaprawą cementową TCE.

Tak zastosowana technologia zapewnia nawierzchni przepuszczalność na całej powierzchni i jednocześnie jest trwała i odporna.

Wykonanie nawierzchni nastręczało pewnych trudności. Z uwagi na technologię wykonania prace mogły być wykonywane tylko w korzystnych warunkach pogodowych. Ze względu na trudny dostęp miejsca i wąskie ścieżki, które na dodatek są ograniczone bokami donic, wszelkie prace musiały być prowadzone ręcznie. Wszystkie składniki do wykonania nawierzchni były mieszane ze sobą w odpowiednich proporcjach na miejscu – w betoniarkach. W ten sposób na dachu zostało wykonanych około 2300 m² czarnej nawierzchni.

Efekt prac zrealizowanych na dachu jest imponujący. Warto wybrać się do Centrum Nauki Kopernik nie tylko po to, aby podziwiać eksponaty w budynku, ale także dla własnych doznać estetycznych związanych z architekturą obiektu, widokami, jakie rozpościerają się z dachu centrum i obejrzenie oryginalnego ogrodu, jaki powstał nad Wisłą kilkanaście metrów nad ziemią.