Dachy Płaskie

Taras będzie trwały i estetyczny, jeśli jego warstwy zostaną zaprojektowane prawidłowo, zastosowane materiały będą dobrej jakości, a fachowy wykonawca wykona należycie zabudowę tych warstw. W artykule przedstawiono skutki nieprawidłowego wykonania, prawidłowe rozwiązania systemowe oraz technologię naprawy tarasów.

Taras z klasycznym układem warstw. Oznaczenia: 1 – podłoże betonowe ze spadkiem; 2 – impregnat asfaltowy Izoplast; 3 – paroizolacja z papy zgrzewalnej; 4 – termoizolacja; 5 – część brzegowa termoizolacji z płyt z polistyrenu ekstrudowanego; 6 – tynk; 7 – papa samoprzylepna 8 – papa zgrzewalna; 9 – papa zgrzewalna; 10 – mata drenażowa; 11 – warstwa zbrojonego, zdylatowanego betonu; 12 – masa uszczelniająca; 13 – mata uszczelniająca; 14 – taśma przyścienna z ekstrudowanej pianki PE, oddzielająca wylewkę betonową od izolacji z papy; 15 – płytki ceramiczne; 16 – profil narożny; 17 – profil zakończeniowy; 18 – profil brzegowy; 19 – system rynnowy

Najczęściej spotykane usterki na użytkowanych tarasach to:
a) przecieki z powierzchni tarasu do pomieszczeń pod tarasem,
b) odpadające od wylewki podpłytowej płytki tarasowe,
c) wykruszające się fugi pomiędzy płytkami,
d) zagrzybione i poczerniałe fugi,
e) skruszona warstwa podpłytkowa, szczególnie w najniższej części tarasu,
f) wypłukiwane białe osady z warstwy podpłytkowej widoczne w dolnej krawędzi tarasu,
g) miejscowe zapadnięcia warstwy podpłytkowej,
h) straty ciepła przez zbyt cienką izolację termiczną tarasu,
i) pęknięcia warstwy podpłytkowej oraz płytek na powierzchni tarasu.

Przyczyny usterek
Przyczyną przecieków do pomieszczeń pod tarasami jest nieodpowiednia hydroizolacja na warstwie spadkowej lub niepoprawne jej wykonanie. Warstwa wodoszczelna tarasu powinna być ułożona na warstwie spadkowej o nachyleniu 1–2%, wykonanej z wylewki cementowej na podłożu konstrukcyjnym. Najbardziej newralgicznym punktem jest styk płyty tarasu z przylegającą ścianą. Pęknięcia izolacji nie posiadającej odpowiedniej elastyczności w tym miejscu są bardzo częstą przyczyną przecieków przez taras.

Następnym powodem przecieków jest brak warstwy separacyjno-ślizgowej pomiędzy warstwą uszczelniającą a betonową warstwą podpłytkową, której skurcze i rozkurcze pod wpływem temperatury uszkadzają hydroizolację.

Wady wymienione w punktach b), c), d), e), f) spowodowane są brakiem zabezpieczenia warstwy podpłytkowej przed destrukcyjnym wpływem wody lub brakiem spadku pod zasadniczą izolacją przeciwwodną.

Ponieważ tarasy mają bardzo mały spadek, to woda z opadów lub stopionego śniegu przenika przez fugi do warstwy podpłytkowej i uwięziona rozpoczyna proces niszczenia wylewki betonowej. Destrukcja zachodzi intensywniej w przypadku braku całkowitego wypełnienia przestrzeni pod płytkami klejem do płytek.

Niszczenie warstwy podpłytkowej jest bardziej intensywne w okresie upalnych dni letnich, bezpośrednio po ulewach deszczu. Słońce nagrzewa wtedy powierzchnię tarasu, woda spod płytek gwałtownie odparowuje, a para wodna niszczy wiązania między minerałami w betonie. Wskutek tego wylewka betonowa zaczyna kruszeć już po dwóch latach. Również zimą, kiedy w ciągu dnia słońce topi zalegający śnieg, woda wnika przez fugi do wylewki pod płytkami, a gdy temperatura nocą spada, następuje proces zamrażania wody w betonie.

Wyżej opisane procesy powodują także niszczenie fug. Najpierw one czernieją, później stają się luźne, a następnie wypadają spomiędzy płytek. Płytki także odrywają się od podłoża i dzieje się to szybciej, jeśli klej nie wypełniał całkowicie przestrzeni pod płytką.

Brak hydroizolacji na wylewce pod płytkami powoduje długie utrzymywanie się wilgoci we wszystkich warstwach mineralnych, z kolei profesjonalnie wykonana izolacja sprawia, że po zaniku opadów cienka warstwa kleju i płytek szybko wysycha.

Taras z odwróconym układem warstw. Oznaczenia: 1 – podłoże betonowe ze spadkiem; 2 – impregnat asfaltowy Izoplast; 3, 4 – papa zgrzewalna; 5 – termoizolacja z płyt z polistyrenu ekstrudowanego, przymocowanych w części brzegowej tarasu do papy klejem poliuretanowym lub asfaltowo-polimerowym; 6 – mata drenażowa; 7 – warstwa zbrojonego, zdylatowanego betonu; 8 – masa uszczelniająca przyklejona do podłoża klejem do płytek, wyrównuje ciśnienie pary wodnej i stanowi podłoże pod płytki; 9 – mata uszczelniająca; 10 – taśma przyścienna z ekstrudowanej pianki PE, oddzielająca wylewkę betonową od izolacji z papy; 11 – płytki ceramiczne; 12 – profil narożny; 13 – profil zakończeniowy; 14 – profil zakończeniowy; 15 – profil brzegowy; 16 – system rynnowy

Miejscowe pęknięcia wylewki podpłytkowej i płytek mogą być także spowodowane niską jakością wylewki betonowej lub nieodpowiednio dobraną termoizolacją. Brak dylatacji na większych tarasach też powoduje występowanie pęknięć na powierzchni tarasu.

Niekiedy z powodu błędu projektowego grubość izolacji termicznej (przeważnie z polistyrenu ekspandowanego lub ekstrudowanego) jest ograniczona do tego stopnia, że występują straty ciepła przez powierzchnię tarasu.

Zalecenia dla tarasów
Warstwa spadkowa powinna być wykonana na podłożu konstrukcyjnym i posiadać nachylenie o wielkości 1–2%.

Zasadnicza warstwa hydroizolacyjna powinna być wykonana na warstwie spadkowej. W przypadku tarasów o odwróconym systemie warstw izolację przeciwwodną wykonuje się z dwóch warstw pap zgrzewalnych modyfikowanych (powinny zachowywać giętkość w temperaturze min. –20°C); w systemie tym nie występuje osobna warstwa paroizolacji. W przypadku tarasu z klasycznym układem warstw te same warstwy hydroizolacyjne układa się na płytach ociepleniowych, natomiast pod termoizolacją należy ułożyć paroizolację, najlepiej z jednej warstwy papy zgrzewalnej.

Termoizolacja tarasu w układzie odwróconym jest wykonywana z płyt z polistyrenu ekstrudowanego. Te same płyty można stosować do ocieplenia tarasu z klasycznym układem warstw; w tym przypadku często stosuje się również płyty styropianowe, z okleiną z papy lub bez niej, rzadziej wełnę twardą i płyty poliuretanowe. Zalecane grubości warstwy wynoszą:

polistyren ekstrudowany i styropian: min. 14 cm,
wełna mineralna: min. 15 cm,
płyty poliuretanowe: min. 8 cm.

Dla warstw użytkowych tarasu z pokryciem powierzchni płytkami gresowymi wymagana jest wylewka betonowa, najlepiej zbrojona siatką stalową zbrojeniową lub włóknem rozproszonym, o minimalnej grubości 4 cm. Płytki po zafugowaniu nigdy nie są w pełni wodoszczelne – woda przedostaje się tędy do wylewki podpłytkowej. Aby ten proces ograniczyć do minimum, w systemowych rozwiązaniach stosuje się zabezpieczenie przed wnikaniem wody do wylewki ze specjalnych mat z tworzyw sztucznych (np. mata Schlüter Ditra) lub warstw mineralno-polimerowych (szlamów cementowych) nakładanych jako powłoki bezspoinowe.

Ostatecznym zabezpieczeniem wylewki podpłytkowej przed procesami destrukcyjnymi jest ułożenie pod nią maty drenażowej (np. Schlüter Troba plus). Mata stanowi jednocześnie warstwę separacyjno-ślizgową pomiędzy zasadniczą hydroizolacją i wylewką betonową.

Dylatacje obwodowe wykonuje się zawsze, gdy wylewka podpłytkowa styka się ze ścianą lub innym murem. Taras także powinien być zdylatowany, tak aby utworzyć pola nie większe niż ok. 10 m2 (pamiętać o konieczności zbrojenia wylewki!).

Na stykach wylewki podpłytowej ze ścianą, ogniomurem czy murowaną balustradą należy obowiązkowo stosować dodatkowe taśmy uszczelniające.

Do klejenia płytek wymagany jest klej wysoko-
elastyczny; same płytki powinny być mrozoodporne i wysokiej jakości.

Słupki balustrady tarasowej powinny być mocowane do ściany pionowej przy krawędziach tarasu, należy unikać mocowania do powierzchni poziomej tarasu.

Sposoby naprawy
Przed wyborem technologii naprawy tarasu wykonawca lub projektant powinien wiedzieć że:

Tarasu nie da się w skuteczny sposób uszczelnić na powierzchni płytek, próby uszczelniania fug i płytek zawodzą po kilku tygodniach lub kilku miesiącach.
Naprawa fragmentu tarasu zwykle okazuje się nieskuteczna, nieszczelność usunięta w jednym miejscu pojawia się w innym.
Przy remoncie tarasu należy zaplanować ułożenie najbardziej optymalnej warstwy termoizolacyjnej. Jeżeli poziom płyty konstrukcyjnej w stosunku do poziomu drzwi tarasowych pozwala umieścić płytę ociepleniową o grubości minimum 14 cm, to można użyć płyt z polistyrenu. Najczęściej w jednak na termoizolację pozostaje 8-10 cm. W takim przypadku należy użyć płyt poliuretanowych PIR lub PUR, które posiadają najlepszą charakterystykę cieplną.
Należy upewnić się, że płyta konstrukcyjna posiada prawidłowy spadek, w razie jego braku należy go wykonać np. z profilowanych płyt styropianowych.
Naprawa tarasu po usunięciu płytek tarasowych i zniszczonej wylewki podpłytkowej może polegać na uzupełnieniu termoizolacji z twardych płyt i pokryciu jej dwiema warstwami papy modyfikowanej, na której na drewnianych legarkach można zamontować deski tarasowe z drzewa egzotycznego, układane ze szczelinami 0,5–1 cm. Taki taras nie musi mieć spadku; pod legarkami należy położyć paski dodatkowej papy.
Obróbki blacharskie z blachy powlekanej i ocynkowanej nie mogą się stykać z wylewką betonową lub z klejem do płytek, gdyż ulegną przyspieszonej korozji.

Sylwester Rajewski
Przedsiębiorstwo Produkcji Materiałów Budowlanych
Izolmat Sp. z o.o

Źródło: Dachy Płaskie, nr 4 (9) 2010