Sposoby monitorowania obciążenia śniegiem i sposoby jego usuwania z dachów płaskich, cz. 2

Podgrzewanie i topienie
Najlepszym rozwiązaniem przypadku utrudnień w odśnieżaniu dachów o dużej powierzchni okazuje się stosowanie mat grzejnych ułożonych na polach składowych (topnikach) w strefach o dużej nośności konstrukcji (np. nad słupami). Maty te mogą być ułożone wprost na pokryciu (z elementami dociskowymi) lub wbudowane na etapie realizacji albo remontu pokrycia w sposób zabezpieczony powierzchniowo przed ich uszkodzeniem. Na etapie projektowania można te strefy konstrukcyjnie dodatkowo wzmocnić, przewidując tam składowanie śniegu przemieszczonego w celu topienia. Pozwala to na minimalizację prac przy odśnieżaniu, uniknięcie kosztów związanych z wywózką śniegu i problemów z uzyskaniem środków transportu podczas intensywnych opadów.

Przy ogrzewaniu powierzchni dachu należy pamiętać o zasadzie, że łatwiej jest odprowadzić wodę ze stopionego śniegu niż śnieg zrzucać i wywozić samochodami. Stosowanie systemów grzewczych na dachu wymaga sprawnej instalacji odwodnienia dachu o przekrojach większych od tych, które są stosowane tylko ze względu na opady deszczu. Ograniczeniem stosowania mat grzewczych jest moc zasilania, często za mała w obiekcie już istniejącym. Stosuje się w takiej sytuacji agregaty prądotwórcze 200 kVA lub wykorzystuje istniejące lub stawiane w tym celu stacje transformatorowe. Podnosi to niestety koszt instalacji systemu grzewczego, ale kilkukrotne odśnieżanie którego uniknięto rekompensuje ten wydatek.

System należy wyposażyć w sterownik z hybrydowym czujnikiem temperatury i wilgotności, co zapewni w pełni automatyczne funkcjonowanie i obniża koszty eksploatacji. Jeśli ogrzewanie włączane jest ręcznie, to najlepiej jest to zrobić w momencie kiedy zaczyna się dopiero tworzyć oblodzenie.

Ogrzewanie przeciwoblodzeniowe możemy stosować na całej powierzchni dachu (dach płaski) lub tylko w jego brzegowych strefach, w okolicach barier śniegowych. Zainstalowanie systemu pozwala na stopniowe roztopienie śniegu i lodu i samoczynne odprowadzenie wody systemem rynnowym. Jednakże system ma za zadanie przede wszystkim zapobiegać nagromadzeniu się śniegu i lodu, w związku z tym powinien być uruchomiony w trybie gotowości przed wystąpieniem opadów. Zbyt późne uruchomienie systemu, np. gdy już utworzyła się spora warstwa śniegu lub lodu negatywnie wpływa na efektywność systemu, a więc zarówno na czas osiągnięcia wymaganego efektu jak również na zużycie energii.

Do elektrycznych systemów przeciwoblodzeniowych stosuje się kable grzewcze, maty grzewcze oraz termostaty, regulatory i sterowniki. Systemy te mogą być włączane i sterowane ręcznie, sterowane przez termostat z czujnikiem temperatury lub całkowicie zautomatyzowane. Najbardziej ekonomiczne w eksploatacji są mikroprocesorowe sterowniki z kompletem czujników temperatury i wilgotności. Na podstawie kontroli tych parametrów, system sam określa konieczność rozmrożenia danej powierzchni lub konstrukcji i samoczynnie się wyłącza. Moc dla instalacji grzejnych na dachach płaskich z pokryciem papą lub membraną EPDM wynosi średnio 250 W/m². Zalecana moc grzewcza dla instalacji przeciwoblodzeniowych w rynnach i rurach spustowych wynosi 30-50 W/mb. Moc zainstalowana powinna zostać zwiększona gdy instalacja znajduje się w miejscu wystawionym na częste działanie wiatru (działanie wiatru o prędkości 10 m/s jest równoważne ze zmniejszeniem temperatury o ok. 5^oC) lub instalacja znajduje się w regionie o dużych opadach śniegu (tereny górskie i polka północno-wschodnia).

Również nawisy śniegu i lodu na dachach stanowią zagrożenie dla jego konstrukcji oraz przechodniów i samochodów zaparkowanych przy budynku. Nawisy śnieżne i sople najlepiej usunąć jest wykorzystując elektryczne systemy ochrony przeciwoblodzeniowej. Stosując system przeciwoblodzeniowy w rynnach należy pamiętać również o konieczności zainstalowania go w rurach spustowych.

Usuwanie śniegu z dachów zielonych
Zwraca się również uwagę na problem usuwania śniegu z dachów płaskich odwróconych w układzie dachu zielonego z roślinnością i krzewami. Mechaniczne usuwanie śniegu łopatami jest zbyt ryzykowne ze względu na możliwość uszkodzenia roślin i krzewów. Dlatego też najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie mat grzejnych umieszczonych pod substratem. Układ taki działając przy mocach rzędu 200 W/m2 redukuje warstwy śniegu do wartości dopuszczalnej. Pozostawienie warstwy ochronnej śniegu na roślinności dachu jest uzasadnione ze względów ogrodniczych i ochrony roślin.

Rodzaj pokrycia dachu, ukształtowanie i budowa dachu (ilość instalacji i przeszkód, ogniomury i inne ograniczenia w transporcie śniegu po połaci) mają duże znaczenie przy opracowaniu planu odśnieżania i przygotowania dachu do zimy. Ilość możliwych miejsc zrzutu śniegu jest zwykle ograniczona wolnymi miejscami wokół budynku, umożliwiającymi zrzut i załadunek śniegu na samochody ciężarowe. Zrzut śniegu z dużej wysokości nie może być prowadzony w sposób swobodny, ze względu na dynamikę tego zrzutu oraz możliwość uszkodzenia elewacji budynku zaleca się zrzut przy wykorzystaniu rękawów lub rynien drewnianych lub plastykowych (o dużym kącie ustawienia ze względu na możliwość zatykania się rynien mokrym śniegiem).

Ludzie na dachu
Wprowadzenie pracowników na dach w celu odśnieżania może odbywać się w różnych warunkach pogodowych. Może być to ostry mróz, odwilż opady śniegu, a nawet deszczu. Pracownicy są zagrożeni wychłodzeniem, upadkiem wskutek poślizgnięcia się na połaci dachu jak i upadkiem z wysokości. Dlatego też bardzo istotne jest wyposażenie pracowników w środki ochrony osobistej zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie warunków ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. W myśl tego rozporządzenia pracodawca zobowiązany jest do dostarczenia pracownikom środków ochrony indywidualnej stosownie do rodzaju zagrożenia i stopnia ryzyka. W przypadku odśnieżania dachu jest to głównie ryzyko upadku z dachu. Poza wymaganym pozytywnym badaniem lekarskim dopuszczającym do pracy na wysokości (Dziennik Ustaw nr 69 poz. 332 z późniejszymi zmianami) należy pracownika wyposażyć w system uniemożliwiający rozpoczęcie spadania składający się z szelek (zwanych również uprzężą), podzespołu łączącego i sytemu kotwienia.

Monitorowanie obciążenia dachów płaskich śniegiem jest realizowane w różny sposób, od obserwacji prognoz pogodowych po ważenie śniegu na dachu z pomiarem grubości warstwy śniegu. Jednak rynek budowlany wyraźnie wskazuje na orientowanie się na metody automatyczne i półautomatyczne. Oznacza to, że podczas proc dekarskich firmy coraz częściej będą spotykały się z zagadnieniami dotyczącymi instalacji systemów diagnostycznych i wskaźników. Również odśnieżanie staje się w wielu przypadkach zimowym zajęciem firm dekarskich, które zdobywają w trakcie tych prac coraz więcej doświadczeń. Efektem są dodatkowe roboty przygotowujące dachy do zimy, z których część opisano w artykule.

dr inż. Władysław Ryżyński
Państwowa Wyższa Szkoła
Zawodowa w Suwałkach
Autor od 20 lat prowadzi samodzielne biuro usług inżynierskich w Białymstoku

CZYTAJ WIĘCEJ

Nowatorski system odśnieżania dachów
Jaka jest wytrzymałość dachu płaskiego i ile ona kosztuje?
Odśnież dach!
Urządzenie do pomiaru ciężaru śniegu Śniegomierz
Automatyczne odśnieżanie dachów. System Snow Out

---