Błędy na dachach użytkowych, cz. 1. Błędy projektowo-techniczne

Fot. 1. Cienkie folie dachowe jednowarstwowego krycia (tutaj EPDM)…

Braki czy wręcz błędy w projektach technicznych dachów użytkowych, tj. tarasów  i dachów zielonych są zjawiskiem stosunkowo częstym, a negatywne następstwa tych niedociągnięć spadają również na wykonawców robót dekarskich. Pierwsze problemy dla wykonawcy wynikające z błędów projektowych występują już na etapie realizacji robót, kolejne pojawiają się na etapie eksploatacji dachu jeszcze w czasie trwania gwarancji. Zagadnienie przedstawiam na przykładzie stropodachów nad garażami, które upowszechniły się w zabudowie miejskiej. Oto typowe i najpoważniejsze zagrożenia wynikające z wadliwych projektów.


Fot. 2. …są zbyt delikatne w warunkach budowy dachów użytkowych (tutaj PCV)


Fot. 3. Dla tego typu hydroizolacji jednowarstwowej dopuszczalne pochyleni połaci dachu wynosi 3,0%

Systemy hydroizolacji jednowarstwowej
Problem ten dotyczy przede wszystkim robót hydroizolacyjnych wykonywanych na dużych (od kilkuset do kilkudziesięciu tysięcy m2) płytach garażowych. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń stwierdzam, że w realiach organizacyjnych obecnie panujących na większości budów w Polsce dwuwarstwowy system hydroizolacji bitumicznej (np. papa podkładowa typu  PYE PV 250 S5 + papa korzenioodporna typu PYE PV 250 S5) jest dla wykonawcy zdecydowanie bezpieczniejszy od hydroizolacji jednowarstwowej.


Fot. 4. Taka hydroizolacja dwuwarstwowa dopuszcza 1% pochylenia połaci dachu


Fot. 5. Rozwiązanie niekorzystne

Brak koniecznych spadków
Wprawdzie zdrowy rozsądek podpowiada, a Polska Norma PN-B-02361:2010 wprost mówi, że dach powinien być skutecznie odwodniony, to jednak nie dla wszystkich projektantów jest to oczywiste. Problem braku spadków w projektach dachów użytkowych w znacznym stopniu prowokują dostawcy takich rozwiązań jak „hydroizolacja bezspoinowa” czy system odwodnienia podciśnieniowego. Brak spadków połaci dachu skutkuje realnymi zagrożeniami – zastoiska wody będą destrukcyjne zarówno dla hydroizolacji (np. ryzyko wystąpienia zjawiska hydrolizy, co może skrócić żywotność hydroizolacji), jak również dla roślinności (z braku dostępu powietrza korzenie obumierają i roślinność usycha).


Fot. 6. Rozwiązanie niedopuszczalne


Fot. 7. Wykonywanie nawierzchni na stropodachu garaży

Mała architektura na stropie lub na hydroizolacji
Posadowienie elementów małej architektury bezpośrednio na stropie jest niekorzystne, ponieważ skutkuje mostkami termicznymi oraz wymaga wykonania dodatkowych uszczelnień – jest to po prostu słaby punkt dachu. Wszelkie murki należy wznosić powyżej warstw hydroizolacji, termoizolacji i drenażu. Prawidłowe rozwiązanie pokazują fot. 7 i 8 (przykładowa realizacja z 2001 roku).

Natomiast posadowienie elementów małej architektury bezpośrednio na hydroizolacji jest niedopuszczalne. W razie konieczności murowania czy betonowania należy zastosować warstwę ochronną – wystarczy folia budowlana PE.


Fot. 8. Żelbetowa konstrukcja piaskownicy posadowiona jest powyżej warstwy drenażowej


Fot. 9. Wpust podciśnieniowy śr. 56 mm podłączony bezpośrednio do instalacji grawitacyjnej będzie działał grawitacyjnie a nie podciśnieniowo, co znacznie ograniczy spływ wody z dachu (całość wykonano zgodnie z projektem)

Dobór systemu odwodnienia
Na dachach użytkowych – tarasach i dachach zielonych – ilość wpustów nie wynika tylko z prostego przeliczenia wskaźników normowych, tutaj decydująca jest zależność pomiędzy dopuszczalnym spadkiem minimalnym a limitem wysokości dla wszystkich warstw dachu, tj. hydroizolacji, termoizolacji, drenażu i nawierzchni. W konsekwencji najczęściej występuje sytuacja, że na dachu użytkowym powinno być więcej wpustów odwadniających niż to wynika z obliczeń projektanta instalacji odwadniającej. Należy w tym miejscu stwierdzić, że założenia techniczne systemów odwodnienia podciśnieniowego są w sprzeczności ze specyficznymi warunkami występującymi na stropodachach garaży.


Fot. 10. Systemy odwodnienia podciśnieniowego są nieskuteczne na dachach użytkowych m.in. dlatego, że instalacja szybko zapycha się błotem z nawierzchni komunikacyjnych


Fot. 11. Stosowanie ziemi urodzajnej jest szkodliwe dla wegetacji w warunkach dachu

Brak wymagań dla podłoża pod zieleń
Dach jest dla roślin miejscem wyjątkowym, dlatego należy bardzo starannie przygotować warunki dla ich prawidłowego rozwoju, a podłoże wegetacyjne ma tutaj decydujące znaczenie. Specjalne substraty dachowe mają odpowiednio dobrane proporcje składników mineralnych i organicznych, są wysoko porowate - zatrzymują wodę, zapewniają korzeniom tlen. Substraty dachowe powinny być przygotowane indywidualnie dla poszczególnych typów zazielenienia według wytycznych projektu. W praktyce jednak w projektach dachów zielonych podłoże traktowane jest ogólnikowo, upowszechniły się takie zapisy jak „ziemia ogrodnicza”, „humus” czy „substrat ziemny”, co umożliwia wykonawcy – który nie zawsze jest specjalistą ogrodnictwa – całkowitą dowolność interpretacji. W skrajnych przypadkach na dachu pojawia się ziemia z wykopu (fot. 12).


Fot. 12. Dach wprawdzie zielony, ale nieużytek


Fot. 13. Trawa na dachach się nie sprawdza

Rozwiązania minimalne na dachach
Zwracam również uwagę wykonawców dachów na problemy związane z  zielenią, ponieważ niektóre firmy dekarskie wykonują dachy zielone kompleksowo – z zielenią, a tego typu braki w projektach (np. nieprawidłowe podłoże wegetacyjne, roślinność wymagająca w warunkach dachu uciążliwej obsługi) skutkują co najmniej niezadowoleniem klienta.


Fot. 14. Dach przesadnie użytkowy

Przedstawiłem wnioski z własnych doświadczeń z realizacji dachów użytkowych, w których uczestniczyłem w latach 1998–2013. Uważam, że obecnie sytuacja się pogarsza, ponieważ natarczywy marketing wypiera technikę i zdrowy rozsądek również z projektów.

Niestety prawa fizyki są bezwzględne, w związku z czym wskazane jest, aby wykonawca robót dekarskich dla własnego bezpieczeństwa każdorazowo weryfikował projekt pod kątem ww. zagrożeń już na etapie przygotowania oferty.


Wojciech Woliński
Vedag Polska


CZYTAJ WIĘCEJ

Klasyczne błędy przy wykonywaniu dachów płaskich
Lafarge radzi: jakich błędów unikać przy budowie balkonów i tarasów?
Błędy na dachach płaskich
Błędy projektowe oraz wykonawcze przyczyną usterek tarasu
Przecieki następstwem sposobu eksploatacji oraz błędów projektowych i wykonawczych
Błędny zakres prac remontowych przyczyną przecieków
Błędy na dachach użytkowych, cz. 3. Najpoważniejsze błędy wykonawcze w technologii pap bitumicznych

---