Stałe systemy kotwiczące

System Protekt Duo
Fot. Protekt

Najbardziej odpowiednie jest stosowanie środków ochrony zbiorowej w postaci barier, siatek ochronnych lub innych stałych konstrukcji zabezpieczających przed dostępem do strefy zagrożenia upadkiem.

Jednak z powodów technicznych lub organizacyjnych często użycie środków ochrony zbiorowej jest niemożliwe. Dopuszcza się wtedy zastosowanie indywidualnych środków ochrony przed upadkiem z wysokości, do których zalicza się: szelki bezpieczeństwa, linki bezpieczeństwa z amortyzatorami upadku, urządzenia samohamowne, urządzenia samozaciskowe i inne.

Aby indywidualne środki ochrony przed upadkiem skutecznie spełniały swoją funkcję, muszą być skonfigurowane w odpowiedni system. Najczęściej stosowany jest system powstrzymywania spadania zgodny z PN-EN 363. Zadaniem tego systemu jest bezpieczne zatrzymanie spadającego, niedopuszczenie do uderzenia w podłoże lub przeszkodę oraz złagodzenie skutków nagłej utraty prędkości. System składa się z trzech podzespołów:

1. szelek bezpieczeństwa,
2. podzespołu łącząco-amortyzującego,
3. punktu kotwiczącego.

Użytkowane są również systemy ustalające pozycje przy pracy i zapobiegające upadkom z wysokości (PN-EN 358). Ich znaczenie jest jednak mniejsze i nie we wszystkich sytuacjach stanowią ochronę przed upadkiem.

Należy jednocześnie pamiętać, że korzystanie z systemu powstrzymywania spadania jest rozwiązaniem ostatecznym – dopuszczającym możliwość rozpoczęcia spadania człowieka.

Dlatego należy uwzględnić towarzyszące temu czynniki ryzyka (np. zapewnić odpowiednią wolną przestrzeń pod stanowiskiem pracy).

Kotwiczenie sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości
Praktyka stosowania indywidualnych środków ochrony przed upadkiem wskazuje, że jednym z kluczowych elementów prawidłowej konfiguracji systemu ochrony przed upadkiem jest właściwe zakotwiczenie sprzętu. O ile zagadnienia prawidłowego użytkowania szelek bezpieczeństwa i podzespołów łącząco-amortyzujących nie sprawiają użytkownikom poważniejszych trudności, to dobór i zastosowanie właściwego punktu kotwiczenia stanowi duży problem. Punkt kotwiczący powinien posiadać odpowiednią (określoną normą) wytrzymałość, stabilność i lokalizację. Jeżeli na stanowisku pracy na wysokości zainstalowane są specjalne, certyfikowane i odpowiednio oznakowane punkty lub systemy kotwiczące – z kotwiczeniem sprzętu asekuracyjnego nie powinno być większych problemów. Jeżeli jednak brak jest takich urządzeń, użytkownik zmuszony jest wybierać i dostosowywać do celów kotwiczenia istniejące elementy konstrukcji lub budowli (np. kominy). Pozostawianie pracownikowi oceny stabilności i wytrzymałości takiego punktu użytego do zakotwiczenia sprzętu asekuracyjnego nie jest jednak najwłaściwszym rozwiązaniem. W przypadku, gdy nastąpi upadek i zadziała system powstrzymywania spadania, źle dobrany element konstrukcji może ulec np. oderwaniu. Nastąpi wtedy niekontrolowany upadek zakończony uderzeniem człowieka w podłoże, a dodatkowo może dojść do przygniecenia ofiary wypadku lub innych osób przez spadające przedmioty.

Zdarzają się także wypadki, gdy stanowisko pracy całkowicie pozbawione jest możliwości kotwiczenia sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości i wtedy jakakolwiek ochrona jest niemożliwa.

Punkty i systemy kotwiczące
Stałe systemy mogą posiadać formę kotew, słupków, szyn z wózkami kotwiczącymi lub poziomych lin stalowych. Cechą charakterystyczną tych urządzeń jest trwałe związanie z obiektem, na którym znajduje się stanowisko pracy wymagające ochrony przed upadkiem. Systemy takie wymagają odpowiedniego projektu i najczęściej są instalowane przez wyspecjalizowane ekipy. Zdarza się, że podczas instalacji urządzeń elementów systemu kotwiczącego konieczna jest ingerencja w pokrycie dachowe – dlatego też najlepiej, aby montaż odbywał się przed lub równolegle z układaniem pokryć dachowych. Oczywiście możliwe jest zainstalowanie poziomego systemu kotwiczącego na istniejącym dachu, jednak wielu wypadkach łatwiej zrobić to we wcześniejszych fazach realizacji inwestycji.

Słupki kotwiczące
Słupek kotwiczący jest urządzeniem umożliwiającym kotwiczenie sprzętu chroniącego do punktu zaczepowego znajdującego na szczycie słupka. Słupek kotwiczący jest trwale mocowany do konstrukcji dachu a jego wysokość ponad powierzchnię najczęściej zawiera się w przedziale od 30 cm do 1 metra. Słupki są urządzeniami kotwiczącymi spełniającymi wymagania normy PN-EN 358 klasa A. Zakres swobody przemieszczania się użytkownika jest ograniczony promieniem, który wynika z maksymalnej długości zastosowanego podzespołu łącząco-amortyzyjącego.

Systemy linowe
Poziome stałe systemy kotwiczące ze prowadnicą linową, zgodne z PN-EN 795 klasa C służą do ochrony przed upadkiem, zapewniając jednocześnie swobodę przemieszczania w poziomie. Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości może być zakotwiczony w dowolnym miejscu liny. Poziomy system linowy zbudowany jest z liny stalowej wyposażonej w końcowe i pośrednie elementy mocujące do konstrukcji stałej. Ponadto stosuje się napinacz do kontrolowanego naciągu liny oraz amortyzator ograniczający siłę działającą podczas powstrzymywania spadania.

Do kotwiczenia podzespołu łącząco-amortyzyjącego stosuje się specjalne zaczepy jezdne. Używany do tego celu może być również typowy zatrzaśnik owalny. Systemy linowe mocowane są do ścian, stropów, dachów lub innych elementów nośnych konstrukcji bezpośrednio lub na słupkach wspierających.

Przeglądy okresowe
Certyfikowane punkty kotwiczące oraz poziome stałe systemy ochronne wymagają przeglądów okresowych. Powinny się one odbywać w cyklu nie dłuższym niż rok. Jeżeli przegląd nie został przeprowadzony w wyznaczonym terminie, urządzenia nie należy używać. Najczęściej oprócz wpisu w karcie użytkowania, odpowiedni termin nanoszony jest na tabliczkę – cechę znajdującą się na urządzeniu.

Gwarancja bezpiecznej pracy
Jeżeli celem jest prawidłowa ochrona przed upadkiem pracowników, wykonujących prace na wysokości w miejscach pozbawionych środków ochrony zbiorowej, stałe systemy kotwiczące są elementem, którego znaczenie trudno przecenić. Dostępność miejsc kotwiczenia sprzętu asekuracyjnego należy traktować jako kluczowy składnik szeregu środków gwarantujących bezpieczną pracę.

Nie wolno zapomnieć, że użytkownikom należy także zapewnić odpowiedni program szkoleń, podnoszący świadomość zagadnień związanych z właściwym użytkowaniem sprzętu chroniącego przed upadkiem, ze szczególnym uwzględnieniem prawidłowego kotwiczenia systemu powstrzymywania spadania.

Aleksander Walas
Protekt
CZYTAJ WIĘCEJ

Bezpieczny dach Środki ochrony indywidualnej - bezwładne masy kotwiczące
Przenośne masy kotwiczące
Bezpieczeństwo mechanicznych zakotwień membrany PCV-P

---